RTÜK, TRT, ifade özgürlüğü. Ee, bir de bilişim suçları... Evet evet, medya hukukundan bahsediyoruz.
İnternette eser sahipliği arttıkça kişilik haklarının korumaya alınması gerekir tabi. Bilgi sahibi olmak adına bilgiler kolaylaşıp çeşitlenerek arttığından bilişim suçlarının da artması kaçınılmaz oluyor haliyle. Buna bağlı olarak yayın ilke ve esasları dikkate alınarak düzenlemeler yapılmış ve sonucunda bazı yaptırımlar da doğmamış değildir hani.
İnsanoğlu var olduğu sürece iletişim ve Hukukun hep birlikte var olacağı gibi sosyal ilişkilerin sonucunda da hep bir hukuksal durum ortaya çıkacaktır. Nerede
toplum varsa orada hukuk vardır, Latin Atasözü'nden de anlaşılacağı gibi gazete, kitap, broşür gibi yazılı basın ürünleri ile televizyon, radyo, sinema hatta kaset, plak, cd vb internet gibi iletişimin kitlelere ulaşan boyutu ile kullanım biçimi olan kitle iletişimin araçları olarak Dünya üzerinde fikir sahibi olmak ve bilgiye erişmek oldukça kolay bir hal aldı tabi...
Elbette yaşadığımız devletin bize sağladığı hukuk kurallarına bağlı olarak her durumda olduğu gibi medya üzerinde de bir hukuki dayanaklar olacaktı mutlaka.
Uzunca deyinmek, detaylıca bilişim suçundan bahsetmek istediğimiz aslında bu konuya şimdilik giriş yapma maksadıyla bazı maddelerle başlayalım.
Medya Hukukunun Kavram ve Kaynakları;
• Medya hukukunun Ceza hukuku, Borçlar hukuku, Tazminat hukuku, Medeni hukuk dallarıyla ilişkilendirilir. Arasında en az ilişki olduğu ise Devletler Özel Hukuku olduğu söylenebilir.
• Süreli bir yayın çıkarmak için gerekli yasal süreç Basın Kanunu'nda düzenlenmiştir.
• İfade özgürlüğünün unsurları arasında Bilgi ve haberlere serbestçe erişme, Eleştiri, Yorumlama ve Yayınlama hakları yer almaktadır.
• İfade özgürlüğünün sınırlandırılması için gerekli şartlar arasında Sınırlandırmanın kanunla olması, Anayasa’nın sözüne ve ruhuna aykırı olmaması, Ölçülük ilkesine uyulması ve Demokratik bir toplumda zorunlu olması yer alır.
• İfade özgürlüğünün sınırlandırılabilmesi için gerekli nedenler arasında Ülke bütünlüğü, Genel sağlığın korunması, Başkalarının şöhret ve haklarının korunması ve Yargı organlarının otoritesinin sağlanması yer almaktadır.
• 4 Aralık 1950’de imzalanan, iç hukukun bir parçası olan Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunmasına ilişkin Sözleşme Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmuştur.
• 1982 Anayasası’nda yer alan düzenlemeler Süreli Süresiz Yayın Hakkı, Bilim ve Sanat Hürriyeti, Düzeltme ve Cevap Hakkı, Basın Araçlarının Korunması medya hukuku alanı ile ilgi gerçekleşmiştir.
• Anayasanın yetkili kıldığı organlar tarafından çıkarılan ve ülkede yürürlükte bulunan yazılı metinlere Mevzuat adı verilir.
• İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişilere İçerik sağlayıcı adı verilir.
• İnternet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkında Kanun 2007 yılında yürürlüğe girmiştir.
Basın ve Yayın Faaliyetleri ve Yasal Düzenlemeler;
• Kitap, armağan gibi basılmış eserlere Süresiz yayın adı verilir.
• 5187 Sayılı Basın Kanunu, 2004 yılında yürürlüğe girmiştir.
• Yayımlanmak üzere her türlü basım araçları ile basılan veya diğer araçlarla çoğaltılan yazı, resim ve benzeri eserlere Basılmış eser adı verilir.
• Tüm Türkiye’de dağıtımı yapılan ve aylık periyotlarla yayımlanan kültür sanat dergilerinin yayın türü Yerel süreli yayın olarak ifade edilir.
• Bir eseri basılmış eser durumuna getirip yayımlayan gerçek veya tüzel kişiye Yayın sahibi adı verilir.
• Süreli yayın çıkarmak için gerekli olan beyanname Cumhuriyet Başsavcılığı'na verilir.
• Beyannamede bulunması gereken unsurlar arasında Süreli yayının adı, içeriği, Yönetim yeri adresi ve Sorumlu müdürün adı yer almalıdır.
• Anayasanın sorumlu müdür olmak için kanunun aradığı şartlar arasında İletişim Fakültesi mezunu olmak yer almaz. 18 yaşını bitirmiş ve Türkiye’de yerleşim yeri sahibi olmak, Yüz kızartıcı suçlardan mahkûm ve kısıtlı olmamak şartları aranır.
• Süreli yayınların iki nüshasını teslim yükümlülüğü Basımcıya aittir.
• Basın Kanunu’na göre süreli yayında olması gereken zorunlu bilgilerin gösterilmemesi nedeniyle sorumluluk Basımcı, Yayımcı, Eser ya da Yayın sahibinde değil, Sorumlu müdür ve sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkilidedir.
Radyo ve Televizyon Yayıncılığ;
• Radyonun mucidi Marconi'dir.
• Ülkemizde ilk radyo yayını 1927 yılında başlamıştır.
• Ülkemizde kamu yayıncılığını TRT kuruluşu yapmaktadır.
• Radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmeti içeriğinin seçiminde editoryal sorumluluğu bulunan ve bu hizmetin düzenlenme ve yayınlanma biçimine karar veren tüzel kişi Medya Hizmet Sağlayıcıdır.
• Özel medya hizmet sağlayıcıların yayın lisansı alabilmeleri için Ticari işletme, Adi, Limited ve Kollektif şirketler değil, Anonim Şirket olarak kurulmaları gerekmektedir.
• Döviz bürosu, İnternet servis sağlayıcı, Süreli yayın kuruluşu, Nakliye şirketleri vb gibi şirketler lisans alabilirken, Siyasi partilere yayın lisansı verilemez.
• Bir medya hizmet sağlayıcı kuruluşta doğrudan toplam yabancı sermaye payı, ödenmiş sermayenin yüzde 50 sini geçemez.
• Radyo ve televizyon yayınlarında merkezi denetim Radyo ve Televizyon Üst Kurulu kuruluşuna aittir.
• Yayın ilkelerine aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara uygulanacak Program durdurulması, Yayın lisansının iptali, İdari para cezası ve Artırımlı para cezası gibi idari yaptırımlar vardır.
• Milli güvenliğin açıkça gerekli kıldığı hallerde, TRT’nin bir haber veya yayınını menetmeye Başbakan veya görevlendireceği bir bakanın yetkisi vardır.
İnternet Yayıncılığı ve Yasal Düzenlemeler;
• İnternette ki enformasyon kaynaklarını oluşturan unsurlar arasında Yazılı ifadeler, Fotoğraflar ve resimler, Ses kayıtları ve müzikler, Video görüntüleri yer alır.
• Okur ya da kütüphanelerin satın aldığı kitapların nasıl kullanıldığının izlenmesinin aksine, Yayım sektöründe bir eser, yazarın izni ile çoğaltıldıktan sonra, genelde yazarın eseri üzerinde kontrol ve çeşitli sınırlama imkânı bulunmamaktadır.
• Bilişim kavramını en iyi İnsanların iletişiminde kullandığı bilginin, elektronik makineler aracılığıyla düzenli ve akılcı biçimde işlenmesi cümlesiyle anlatabiliriz.
• Bilişim suçları sınıflamasında Bilgisayar sistemlerine ve verilerine yetkisiz erişim, Bilgisayar sabotajı, Bilgisayar yoluyla dolandırıcılık, Bir bilgisayar yazılımını izinsiz kullanmak yer alır.
• Bilişim suçlarının Suçun hedefi olarak, Suçu işlerken kullanılan bir araç olarak, Bir suçun içinde tesadüfen bulunması, Online satış suçları ortaya çıkış biçimlerindendir. Fikri mülkiyet hakları bu biçimde görülmez.
• TCK (Türk Ceza Kanunu)’nda basın ve yayın yolu ile deyiminden Kurum içi internet ağları anlaşılamaz, her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim aracıyla yapılan yayınlar anlaşılır, denilmektedir.
• TCK’nda Bilişim Alanında Suçlar Bilişim sistemine girme, Sistemi engelleme, bozma ve Verileri yok etme olarak açıkca ifade edilmiştir.
• TCK’nda bilişim sistemi ile ilgili olumsuzlukları yaratanlar arasında Bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, erişilmez kılan ve değiştirenler olarak belirtilmiştir.
• FSEK (Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu)’nda hükümler ve internet yayımcılığı hakkında eserlerle ilgili Eserleri izinsiz olarak kullanan, Eserleri izinsiz olarak çoğaltan, Eserleri izinsiz olarak işleyen, Bilgisayar programlarını koruyan aygıtları geçersiz kılan gibi maddeler yer alır.
• Eser sahibi veya yetkili kişilerden izin alınmadan eser Kamu yararı amacıyla güvenlik ve adli amaçlarla, Mevzuat ve mahkeme kararları, Eğitim ve öğretim amacıyla seçme ve toplama yapma amacıyla, Özel çaba ile elde edilenlerde 24 saat sonra kullanma sınırlamasına uyularak günlük haber ve bilgiler olarak kullanılabilirken, ticari amaçlarla yazılan eserlerde kullanılamaz.
Ve tabi ki hukuksal açıdan ele alıp sınıflandırabileceğimiz maddeler bunlarla sınırlı olmadığı gibi medya yayıncılığının internet üzerinden de yaygınlaştığı günümüzde kural ve bazı gereksinimlere dikkat edilmesi gerektiği hususunda bazı temel bilgilerle giriş yapmış olduk. Bilgi sahibi olmak isteyenler açısından yazının devamı olarak değineceğimiz daha fazla detaylar da pek tabi olacağından takipte kalmanız önemle arz edilir efem...
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder