Hukuka Neden Bu Kadar Önem Verdik?

Blogumuzu takip edenler bilirler, daha önce hukukla alakalı yayınlarımızdan bir çok yazıda paylaştık. (Bunlardan bazıları okumak isterseniz şayet, Herkes için Bir Hukuk , Herkes için Bir Hukuk “2” , Medyayı hayatınızın bir parçası olarak görüyor ve önemsiyorsanız örneğin gazete, televizyon programları, internet gibi bu sektörlerde paylaşımlarında doğru ilkelerde olması gerektiğinden yine hukuk önemli olacaktır;  Medyanın da Hukuku mu Olur Canım? , Medyanın da Hukuku mu Olur Canım? “2” , Haberci, Muhabir, Gazeteci gibi Bir medya sektöründe çalışıyor veya çalışmayı düşünüyorsanız yine hukuksal açıdan bazı sorumlulukları ve hakları da bilmek gerekiyor; Medyada Çalışma Hayatı mı? , Medyada Çalışma Hayatı mı? “2” ve tabi ki Hukuk Sözlüğüm) Evde, İşte, her yerde insanın ve devletin, toplumun, kuruluşun, medyanın daha birçok yerde karşımıza çıkan ve gerçekten ciddi bilgi birikimi olmasını gerektiren bir alan olmasından oldukça önemli bir yere sahiptir. Eğer en basiti kişisel haklarımızın neler olduğunu bilirsek onları doğru yerde ve doğru zamanda kullanırsak faydasını göreceğimiz muhakkak. Aksi takdirde zaten hukukun olmasının da bir manası olması söz konusu dahi olamazdı diyerek uzunca bir cümlenin ardından hangi alanlarda karşılaşabiliyor muşuz, neden bu kadar önemliymiş hadi bir bakalım ve hatırlayalım...

Hukuk Kavramı

• “Normatif olmak, İnsan davranışını konu almak, Yaptırıma bağlanmış olmak” toplumsal davranış kurallarının ortak özelliklerindendir.

• Hukuk kurallarının diğer toplumsal davranış kurallarından en belirgin farkı “Devlet desteğine sahip olmasıdır”.

• Hukuk kurallarına aykırılığın yaptırımlarına, “Bir şahsın ağır hapis cezası alması, Bir borçlunun evindeki eşyaların haczedilerek satılması, Akıl hastası birinin yaptığı evliliğin mahkemece iptal edilmesi ve Bir şahsın, hakaret ettiği bir kişiye manevi tazminat ödemesi” olarak örnekler verilebilir.

• Konusu ahlâka aykırı sözleşmelerin hükümsüz olacağına dair Borçlar Kanunu hükmü, toplumsal ahlâk kurallarının hukuk kurallarından tamamen soyutlanamayacağını gösterir.

• Ahlâk kuralı kökenli hukuk kuralları da vardır.

• Ahlâka aykırı bir davranış aynı zamanda ceza kanununa göre suç da oluşturabilir.

• Hukuk kuralları ülkenin tamamında geçerli iken; görgü kuralları sadece belirli sosyal çevrede geçerlidir.

• Tanım-kavram eşleştirmelerine örnek “Pozitif hukukun örf ve âdet hukuku dışında kalan kısmı - Mevzu hukuktur” cümlesiyle verilebilir.

Hukukun Kaynakları, Hukuk Kurallarının Uygulanması ve Yorumlanması

• “Anayasa”, hukukun şeklî kaynaklarının dayanağını oluşturur ve diğerlerinin (Kanun, Kanun Hükmünde Kararname, Tüzük gibi) tümünden üstün niteliktedir.

• Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletler arası antlaşmalar için “Anayasaya aykırılıkları iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz” cümlesini kurmak doğru olacaktır.

• Bir ülkede bulunan herkese o devletin hukuk kurallarının uygulanmasını esas alan prensip “Mülkiliktir”.

• Hukuk kurallarının ancak yürürlüğe girdikleri tarihten sonraki olaylara ve ilişkilere uygulanmasını öngören ilkeye “Geriye yürüme” adı verilir.

• “Kıyas”, Belirli bir durum veya ilişki için konulan hukuk kuralının, o duruma veya ilişkiye benzeyen fakat hakkında hiç ya da yeterli hüküm bulunmayan başka bir durum veya ilişkiye uygulanmasıdır.

“HAK” Kavramı

• Mamelek (malvarlığı) haklarına giren haklarda “Telif hakkı, Mülkiyet hakkı, Alacak hakkı, Kira hakkı” yer alır.

• Bir hakkın devren iktisabı (kazanılması) söz konusu olan durumlara “Bir kişinin balıkçıdan balık alması ve Bir avcının avladığı geyiği balıkçının balıklarıyla takas etmesi” durumları örnek verilebilir.

• Hukuki olaylara “Bir şahsın reşit olması, Bir kişinin eşeğinin ölmesi, Bir kadının kocasının ölümüyle dul kalması ve Bir ağacın dal ve köklerinin komşu araziye geçmesi” verilebilecek örneklerdendir. Bir kişinin kavga etmesi hukuki olay sayılmaz.

• Objektif özeni göstermiş olmasına rağmen bir hakkın kazanılmasına engel olabilecek bir hukukî eksikliğin varlığını bilmeyen kimseye “İyi niyetli” adı verilir.

• “Def’î” terimi ile nitelendirebileceğimiz “Zaman aşımı”, borçlunun borcunun devam etmesine rağmen, hakkın doğumundan itibaren belirli bir sürenin geçmesi nedeniyle, borçluya borcu ödemekten kaçınma hakkını verir.

Hukuki Olay, Fiil ve İşlemler

• Hukuki olaylara “Bir kimsenin ölümü, Bir kimsenin doğumu, A’nın evini B’ye bağışlaması ve A’nın B’yi yaralaması” örnekleri verilebilir.

• Haksız fiillerin unsurlarından sayılabilecekler, “Hukuka aykırılık, Zarar, Kusur ve Nedensellik bağı” örnekleri verilebilir.

• Kusursuz sorumluluk hallerinden “Ayırt etme gücünden yoksun olanların sorumluluğu”, hakkaniyet esasına dayanmaktadır

• Satım sözleşmesi açısından söylenebilecekler, “Sağlar arası işlemdir, İki taraflı hukuki işlemdir, Karşılıklı sözleşmedir ve Hukuki olaydır” ifadeleri kullanılabilir.

• Türkiye Büyük Millet Meclisinin bir kanunu kabul etmesi hukuki niteliği açısından “Karardır”.

Hukukun Sistemi

• Kamu hukuku - özel hukuk ayrımında esas alınan ölçütler “Eşitlik, Çıkar, Egemenlik ve İrade özgürlüğü” ölçütleridir.

• Çevre hukuku hem devletin müdahale ettiği, kamu yararının üstün tutulduğu hem de eşitler arası ilişkilerin söz konusu olduğu bir hukuk dalıdır. Yani, Çevre hukuku hem kamu hukuku, hem de özel hukuk karakteri gösterir. Bu yüzden çevre hukuku bir karma hukuk dalıdır.

• Kamu hukukunun alt dallarında “İdare hukuku, Mali hukuk, Ceza hukuku ve Anayasa hukuku” yer alır.

• “Kanunlar ihtilafı,” Milletler arası özel hukukun bölümlerinden biridir.

• Şirketlerden, kıymetli evraktan bahsetmek “Ticaret Hukuku ” kapsamına girer.

Anayasa Hukuku

• “Sınırlı devlet iktidarını kurmak”, modern anayasaların ortaya çıkışındaki bir dinamik olmuştur.

• 1876 Kanun-ı Esasi (Anayasası), 1921 Anayasası (Teşkilat-ı Esasiye Kanunu), 1961 Anayasası, 1982 Anayasası, tarihimizdeki anayasalardandır.

• Negatif statü hakları arasında, “Yaşama, Mülkiyet, Konut dokunulmazlığı ve Zorla çalıştırma yasağı” yer alır.

• “Meclis soruşturması”, TBMM’nin cezai sorumluluk dolayısıyla denetimini ifade eder.

• Cumhurbaşkanının sistem açısından görev ve yetkileri arasında, “TBMM seçimlerini yenileme, Kararnameleri imzalama, Başbakan ve bakanları atama ve Devlet Denetleme Kuruluna denetleme yaptırma” yer alır.

İdare Hukuku

• “Kamu görevlilerinin yerel etkilerden uzak olması”, merkezden yönetimin faydalarındandır.

• “İlçe İdaresi”, taşra teşkilatı idaresidir.

• İdare hukukunun özellikleri için “Statü hukukudur, İçtihatlarla gelişmektedir, Kara Avrupa’sında ortaya çıkmıştır ve Bağımsız bir hukuk dalıdır” ifadeleri kullanılabilir.

• Memur olma koşulları arasında, “Türk vatandaşı olmak, Kamu haklarından mahrum olmamak, Askerlikle ilişiğinin bulunmaması ve Bir akıl hastalığının bulunmaması” şartları yer alır.

• İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ikinci maddesine göre “Yetki, Şekil, Sebep ve Maksat” idarî işlemlerin unsurlarındandır.

Ceza Hukuku

• 5237 s. Türk Ceza Kanunu’nda yer alan hukuka uygunluk sebepleri arasında “Meşru savunma, Hakkın kullanılması, Kanunun hükmünü yerine getirme ve İlgilinin rızası” yer alır.

• Ülkemizdeki adli tatil süresi “20 Temmuz – 31 Ağustos” arasıdır.

• Türk Ceza Kanunu’nun zaman bakımından uygulanmasında geçerli olan kural “Geçmişe yürüme yasağıdır”.

• Disiplin hapsinin özellikleri arasında “Seçenek yaptırımlara çevrilememesi, Tekerrüre esas olmaması, Ertelenememesi ve Adli sicil kayıtlarına geçirilememesi” yer alır.

• Millete ve devlete Karşı işlenen suçlara verilebilecek örneklere “Rüşvet ve Zimmet” örnekleri verilebilir.

Vergi Hukuku

• Vergilerin nitelikleri arasında sayılabileceklerden bazıları, “ Vergilendirme yetkisine sahip kuruluşlarca alınması, Para ile ödenmesi, Gerçek ve tüzel kişilerden alınması ve Hukuki zora dayanması” olduğu söylenebilir.

• Verginin konusunun ilgili verginin kapsamı dışında tutulmasına “İstisna” adı verilir.

• Vergi alacağının kanunlarda gösterilen matrah ve oranlar üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibarıyla tespit eden idari işleme “Verginin Tarhı” adı verilir.

• “Kanun Hükmünde Kararnameler”, vergi hukukunun yürütmeden doğan asli kaynaklarındandır.

• Mükellefin şeklî ödevleri arasında yer alanların bazıları, “Beyanname Verme, Defter Tutma, Belge Düzenine Uyma ve Bildirimde Bulunmadır”.

Hukukta Kişiler ve Kişilik

• “Kişilik, sağ ve tamamıyla doğmakla başlar” ifadesi, gerçek kişilerin kişiliğinin başlangıç anını tam olarak ifade eder.

• Ölüm tehlikesi içinde kaybolan bir kişinin gaipliğine karar verilmesinin istenebilmesi için geçmesi gereken en az süre “1 yıldır”.

• “Sınırlı ehliyetsizler” grubu, ayırt etme gücüne sahip olmakla birlikte, ergin olmayan ya da kısıtlı olan kişilerin bulunduğu gruptur.

• Tüzel kişilerden “Vakıf” mal topluluğu niteliğindedir.

• “Kolektif Ortaklık”, kazanç paylaşma amacı güden bir tüzel kişidir.

Hukukta Aile ve Miras İlişkileri

• Velayet ailesi ifadesi ile “Eşler ve çocuklardan oluşan aile” kastedilmektedir.

• Aile hukukuna hâkim olan ilkelerden bazıları, “Süreklilik ilkesi, Birlik ilkesi, Zayıfların korunması ilkesi ve Devletin müdahalesi ilkesi” olduğu söylenebilir.

• TMK’da açıkça yazılı boşanma nedenlerinden bazıları, “Zina, Terk, Akıl Hastalığı ve Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme” olduğu söylenebilir.

• Miras bırakanın torunu, Miras bırakanın evlatlığı, Miras bırakanın annesi ve Devlet”, yasal mirasçılardan oldukları görülür.

• M. ölmüş ve geriye eşi ile bir çocuğu kalmışsa, çocuğunun mirastan alacağı pay “¾” oranına sahiptir.

Ticaret Hukuku

• “Modern sistem”, Türk Ticaret Kanunu’na hakim olan sistemdir.

• “Komandit şirket, Anonim şirket, Limited şirket ve Kooperatif”, ticaret şirketleridir.

• Ticaret Hukukunun alt dalları arasında, “Taşıma Hukuku, Şirketler Hukuku, Kıymetli Evrak Hukuku ve Sigorta Hukuku” hukuk dallarının bulunduğu söylenebilir.

• Çekin özelliklerinden bazıları, “Çeke faiz kaydı konamaz. Çekte muhatap sadece banka olabilir. Çek hukuken bir havaledir. Çek bir kambiyo senedidir.” Oldukları söylenebilir.

• Ticari işletmenin unsurları arasında, “Bağımsızlık, Devamlılık, Gelir sağlama hedefi ve Esnaf faaliyetinin sınırlarının aşılması” yer alır.

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku

• “İş hukukunda işçi, işveren ve devlet ilişkileri ele alınır” ifadesi, iş hukukunun konusu ile ilgili olarak doğru bir ifadeyi içerir.

• İş hukuku ile ilgili, “İş hukuku ferdî iş hukuku ve toplu iş hukuku olarak iki kısma ayrılır. İş hukuku karma nitelikte bir hukuk dalıdır. İş hukukunda işçi lehine yorum ilkesi geçerlidir. İş hukukunda işçinin korunması amacı güdülür.” İfadelerinin tümünü söylemek mümkündür.

• Sosyal güvenlik hukuku ile ilgili “Sosyal güvenlik hukuku bir kamu hukuku dalıdır” ifadesi kullanılabilir.

• Toplu iş hukukunun inceleme konuları arasında yer alanlardan bazıları, “Sendikalar ve üst kuruluşları, Grev, Ara buluculuk ve Lokavt” olduğu söylenebilir.

• Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir.

• İşçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren denir.

• İşçi ile işveren arasında kurulan ilişkiye iş ilişkisi denir.

• İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime iş yeri denir.

Medeni Usul Hukuku - İcra ve İflas Hukuku

• “Avukat”, mahkemeye yardımcı organlar arasında yer alır.

• “Aleniyet ilkesi”, duruşmanın kural olarak herkese açık olduğunu ifade eder.

• Kesin deliller arasında, “İkrar, Yemin, Kesin Hüküm ve Senet” yer alır.

• Cüzi icra yollarından bazıları, “Genel haciz yolu, Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip, Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ve Gayrimenkulün tahliyesi için icra takip yoludur”.

• İflas davası “Asliye ticaret mahkemesinde” görülüp karara bağlanır. 

FutureLifeBox