Medyada Çalışma Hayatına Yönelik Genel Bilgiler;
• Basın işletmelerini Haber ve fikir üretmeleri, Kamuoyu yaratmaları, Toplumdaki sorunları dile getirerek kamu yararına hizmet ediyor olması, İnsan davranışını etkileyen eğitici ve bilgilendirici rolü özellikleri diğer işletmelerden ayıran farklardır.
• 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi hakkındaki Kanun 1953 yılında yürürlüğe girmiştir.
• Kitle iletişimi basın kavramı yerine kullanılan kavramlardan biridir.
• Serbest gazeteci Borçlar Kanunu’na göre çalışan gazetecidir.
• Stajyer gazeteci mesleğe ilk giren ve en çok üç ay süren bir deneme süresi içinde çalışan gazetecidir.
• Türkiye’de medya sektöründe işçi-işveren ilişkilerini düzenleyen ve doğrudan gazetecilere yönelik hükümler içeren ilk kanun 1952 tarihli Basın İş Kanunu'dur.
• 1952 tarihli Basın İş Kanunu hazırlanırken, 1935 tarihli Fransız, 1933 tarihli Alman, 1926 tarihli Çekoslavak, 1923 tarihli İtalya ülkelerinin kanunlarından esinlenilmiştir.
• 1952 tarihinde yürürlüğe giren Basın İş Kanunu’nda ilk değişiklik 1954 yılında 6253 sayılı Kanunla yapılmıştır.
• 212 sayılı Kanun, basın sektöründe bugün varılan noktaya gelinmesi açısından adeta başlangıç olarak nitelendirilen yeni bir dönemi başlatan Kanundur.
Medya Sektöründe Basın İş Kanunu'nun Uygulama Alanı Bireysel İş İlişkilerinin Kapsamı;
• Basın İş Kanunu’na göre Muhabir, Düzeltmen, Yazar, Redaktör gazeteci sayılır, Muhasebeci bu kanuna göre gazeteci sayılmaz.
• Radyo, Televizyon, Gazete, Mevkute, Fotoğraf ve Haber ajansı Basın İş Kanununa göre işyeri kavramı çerçevesinde değerlendirilir, Uydu ve İnternet bu çerçevede değerlendirilemez.
• Radyo ve televizyon kuruluşlarının haberle ilgili birimleri Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunla Basın İş Kanunu kapsamına alınmıştır.
• Basın İş Kanununa göre iş alanını tamamen değiştirmeyenlerin işyerini bildirme zorunluluğu yoktur. İş yerini devralanlar, iş alanını kısmen değiştirenler, bir iş yerini işletmekte olanlar, iş yerini kapatanlar bildirimde bulunmalıdır.
• Tv Kanalları, Gazete ve Haber ajansları Basın İş Kanunu kapsamına girerken TRT çalışanları bu kanun kapsamına girmez.
• Gazetecilerin Basın İş Kanunu kapsamına girmesini sağlamak Basın İş Kanununda işyerini bildirme zorunluluğuna yer verilmesinin bir nedenidir.
• Basın İş Kanununa göre işveren, işlem veya olay tarihinden itibaren 1 ay içinde işyerini bildirme zorunluluğunu yerine getirmelidir.
• Gerçek veya tüzel kişi olma Basın iş Kanununa göre gazeteci sayılabilmenin koşullarından değildir.
• Gazete ve haber ajansı çalışanları Basın İş Kanunu kapsamına girerken Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü çalışanları bu kanun kapsamına girmezler.
Medya Sektöründe Basın İş Sözleşmesi Çerçevesinde Bireysel İş İlişkilerinin Kurulması;
• İş sözleşmesinin temel unsurları iş, ücret, bağlımlılıktır.
• Gazetecinin işverenin sağladığı alet ve edevatla iş görmesi Teknik bağımlılık türüdür.
• İşin, işverenin emir ve direktiflerine uygun bir biçimde ve onun denetimi altında görülmesi Hukuki bir bağımlılık türüdür.
• İş sözleşmesinin hukuki ehliyete ve eşit haklara sahip kılınan iki taraf iradelerinin birleşmesinden doğması, iş sözleşmesinin Özel hukuk sözleşmesi olması hukuki niteliğini ortaya koyar.
• Basın İş Kanunu’na göre iş sözleşmesinde öngörülebilecek deneme süresi 3 aydır.
• İş sözleşmesi serbestîsinin türleri iş sözleşmesi yapma, şeklini belirleme, içeriğini düzenleme, sona erdirme serbestisidir.
• Bölge müdürlüğü, Mülki amirlik, Gazetecesinin üyesi olduğu sendika, Gazeteci sendika üyesi değilse en fazla üyesi bulunan mesleki kuruluş İş sözleşmesinin yapılışının işveren tarafından bildirilmesi gereken makamlardır.
• Basın İş Kanunu’na göre iş sözleşmesinin yapıldığının işveren tarafından 15 gün içinde ilgili makama bildirilmesi gerekir.
• İç Basın Özgürlüğü; gazetecinin herhangi bir baskı altında kalmaksızın çalışmalarını kamu yararına uygun bir şekilde sürdürebilmesini sağlamak amacıyla basın işletmelerine, kolektif güçlere ve işverenlere karşı korunmasını ifade eden bir basın özgürlüğü biçimidir.
• Bağımlı hukuki ilişki kurmak, gazetecinin şahsına bağlı olması, devamlı bir sözleşme olması, her iki tarafa borç yüklemesi Basın İş Sözleşmesinin hukuki niteliklerindendir.
Medya Sektöründe Bireysel İş İlişkilerinden Doğan Bazı Borçlar;
• Gazetecinin iş sözleşmesinden doğan borcu sadakattir.
• İşverenin iş sözleşmesinden doğan borçları gazeteciye araç ve gereç sağlama, ücret ödeme, seyahat giderlerini karşılama ve gazeteciyi korumadır.
• Gazeteciye çalışması karşılığı ödenen ücret Asıl ücrettir.
• Uygulamada Çıplak ücret, Kök ücret, Temel ücret, Genel anlamda ücret, asıl ücret yerine kullanılan kavramlardır.
• Asıl ücretle birlikte bu ücrete yapılan ekleri de kapsayan ücret Geniş Anlamda Ücrettir.
• Basın İş Kanunu'na göre gazeteciye çalışmadığı halde ücret ödenmesini gerektiren haller yayının tatili, askerlik, gebelik, mahkumiyettir. Geçici süreyle işsizlik sebebiyle ücret ödenmez.
• Hamile bir bayan gazeteci, hamileliğinin 7.ayından itibaren izinli sayılır.
• Kısmi ve genel seferberlik nedeniyle askere alınmış gazeteciye işveren 3 ay süreyle ücret ödemek zorundadır.
• Yayını tatil edilen gazetede çalışanlar 2 ay süreyle ücretlerini alırlar.
• Asıl ücretin para ile ödenme zorunluluğu vardır.
Maddeler tabi ki yalnızca bunlarla sınırlı değil. Ancak medya sektörüne ilginiz varsa en azından nasıl koşullar sizi bekliyor, haklar ve bağlılıklar neler gibi ufaktan bilgi edinebilmeniz mümkün. Tabi bu maddelerin devamı olarak yayınlayacağımız konuyla ilgili diğer blog yazılarımıza geçmeden en azından bazı bilgilere sahip olmanızda faydası olacaktır.
FutureLifeBox
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder