Bu Uğurda Kaçmakta Var, Savaşmakta!

Hayatın her safhasında başımıza gelen olaylar karşısında yaşadığımız stresi yönetmede bireysel stres yönetimi ya da aile, sosyal grup ve dini inançları barındıran sosyokültürel stres yönetimi gibi bazı farklı boyutlar ortaya konmaktadır.

Stres kaynakları ile başa çıkabilmek için kaçma ya da savaşma davranışı gösterilir. Stres kaynağının üstesinden gelinemeyeceğine inanılan durumlarda kaçma, tehlikenin atlatabileceğine ya da stres kaynağının üstesinden gelinebileceği durumlarda ise savaşma davranışları seçilir. Stres yönetimi de bireyin hangi davranışı sergileyeceği ile yakından ilgilidir.

İnsan yaşamındaki iyi veya kötü değişime dair her türlü olay stres kaynağıdır. Özellikle içinde bulunduğumuz dünyada stresten, insan hayatının kaçınılmaz bir gerçeği olduğundan tam olarak kurtulmakta maalesef mümkün olmayacaktır. Ancak bu noktada yapılabilecek en önemli unsur stresle başa çıkma yollarını bulmak veya stresi yönetmekten geçer.

Böylece öğrenilmiş iyimserlik, zaman yönetimi ve boş zaman etkinlikleri, fiziki egzersiz, rahatlama ve gevşeme teknikleri ile beslenme alışkanlıkları, birine açılmak ve profesyonel yardım almak gibi bazı çözümlerle stres kaynaklarının yol açtığı stresin önemli bir soruna dönüşmeden nasıl yönetilebileceği konusuna odaklanarak faydalanmak mümkün hale gelebilmektedir.

Yaşam tarzı açısından çeşitli gerilimlerden daha az etkilenmeyi mümkün kılan dini inançlarımız, zorluk ve güçlükler karşısında dayanma ve tahammül etme duygusunu aşılamaya çalışmaktadır.

Genel olarak iyi yürüyen bir aile hayatının stresle başa çıkmada önemli bir araç olduğu söylenebilir. Aile içi huzursuzlukların normal ölçülerin üzerinde olduğu durumlarda ise bu olumlu etkinin ortaya çıkmayacağı şüphesizdir.

Güven, saygı, dürüstlük ve sevginin karşılıklı oluştuğu sosyal gruplar gibi çevreyle iyi ilişkilere sahip olmak, sağlıklı iletişim kurmak ve destek alabilmek, stresle mücadelede etkili ve önemli bir katkı sağlamaktadır.

Sosyal destek grupları içerisinde samimi ilişkilere sahip bireyler olduğundan depresyon ve kaygı gibi korkuları azalmakta, böylece yaşam kalitesini artırıcı bir unsur olarak bu tür gruplardan faydalanılmaktadır. Ayrıca bu gruplarda vakit geçirmek kişilerin yalnızlık hissini daha az yaşamasını sağlar ve kendilerini bir gruba ait görerek daha değerli ve güvende hissettirir.

Hem fiziksel hem ruhsal açıdan sağlığın yanı sıra mutlu ve başarılı olmanın da anahtarı olarak bireysel stres yönetimini ele almakta yine bazı tutum ve davranışlarla mümkün hale gelebilmektedir.

Başına gelen olayları açıklama şekli olarak kullanıldığı hali ile kötümserlik, depresyona hatta fiziksel sağlık sorunlarına ve düşük başarı düzeyine yol açacaktır. Dolayısıyla doğuştan gelmeyen zamanla öğrendiğimiz bu açıklayıcı tarzı bir olumlu düşünme biçimine, iyimserliğe dönüştürmek fiziksel sağlığı ve başarı düzeyini iyileştirecek ve hatta geliştirecek, depresyona elverişliliği azaltan alternatif bir bakış açısı olarak fayda sağlayacaktır.

Peki, bu iyimserliği nasıl edineceğimize değinmek gerekirse öğrenilmiş iyimserliğin, kötümser düşünceleri tespit etmekle başladığını söylemek doğru olacaktır. Daha sonra da bu düşüncelerden kurtulmak, bunlara alternatif iyimser düşüncelerle yenilenmesiyle edinmek, zamanla öğrenilmiş iyimserliği beraberinde getirecektir. Ayrıca iyimser kişiler yaşamlarında karşılaştıkları kötü olay ve zor zamanları geçici olarak ve sınırlı sayıda görürler. Hatta bu dönemlerin kendileri dışındaki birtakım faktörlerden kaynaklandığını düşünürler. İyimser kişilerin yaşamda iyi olayların daha fazla ve yaygın olduğuna inandıklarını ve zor zamanlarda umutlarını kaybetmediklerini kendinize hatırlatabilirsiniz.

Öncelikler belirleme çok yoğun bir faaliyet programına sahip olsanız dahi çok önemli düzeyde zaman yönetimi becerisi edindiğinizi gösterecek ve sizi stresten bu anlamda uzak tutacaktır. Zamanı iyi yönetmenin belirli bir zamanda çok şey yapan kişi olmadığı bilincini edinmekle başlayabilirsiniz. Zamanı daha etkin ve verimli bir şekilde kullanarak, içinde bulunduğumuz modern yaşam tarzının üzerinizde oluşturabileceği zaman baskısını azaltmada katkı sağlayacağını unutmayın.

İş hayatınız veya sosyal yaşamınızın farklı, ağır faaliyetlerinden doğabileceği yorgunluğu ve hatta bezginliği gidermede bir fırsat niteliği taşıyacak etkinlikler edinmenizde mümkün. Size hem bağlarınızı kuvvetlendirebilecek hem de başarı ihtiyacınızı karşılamanızda vazgeçilmez bir şekilde mücadele arzusu sağlayacaktır. Zaman baskısı sebebiyle lükse kaçsa da alacağınız hazdan stres yönetiminize el koymakta yüksek oranda faydalı bir tekniğe dönüştürebileceğiniz, yaşayacağınız keyif, duyacağınız zevkin stresi azaltıcı etki algılatacağından boş zaman etkinliklerinin bu derece etkili faaliyetler olduğu ve size dokunabileceği faydaları hafife almayın.

Vücudunuzu strese karşı vereceğiniz tepkiye hazırlayan kas gerilmelerini hissetmişsinizdir. Fiziksel egzersizlere başlamadan yapılan esneme hareketlerinin eklemlerin hareketliliğini korumaya yardımcı olduğu, gücü artırdığı ve yaralanmalara karşı önemli derecede rol oynamasının yanı sıra strese karşı da kasların esneyerek dinlenmesini sağladığından ötürü gereksiz kas gerilmelerini en alt seviyeye indirdiğini biliyor muydunuz?

Daha sonrasında yapacağınız stresli faaliyetlere cevap verebilme yetisini artırmakta olan yürüyüş, koşu, yüzme, bisiklete binme, aerobik yapma, hafif top oyunları ve tenis gibi egzersizler stresle mücadeleyi olumlu şekilde etkileyecektir. Egzersizleri sık bir şekilde yapmak, kanda boşta yer alan adrenalin seviyesini düşük tutacak, daha yavaş ve güçlü kalp işleyişine sahip olacak, bedensel sağlığın yanı sıra stresli durumlardan da daha çabuk kurtulmakta ayrıca etken olacaktır.

Stresle başa çıkmada olumlu etkiye sahip meditasyon gibi bazı rahatlama ve gevşeme tekniklerini düzenli olarak uygulamak, ruhsal dengeleri koruyup geliştirmekte ve daha olumlu bir ruh hali içine girmekte dolayısıyla daha kontrollü olmakta daha etkin konuma gelmektedir. Bu bağlamda zihnin süreçlerin gündelik endişe, sıkıntı ve çatışmalardan uzak tutulması, egodan ve onun sınırlamalarından, ne olduğu ya da ne olması gerektiği ile ilgili tüm düşüncelerden arınmayı sağlamak yani zihni boşaltmak, stres yaratan düşüncelerden arınmanın sağlayacağı üzerinizde ki olumlu etkisini fark etmemeniz mümkün olmayacaktır.

Derin ve deliksiz bir uyku, tatlı hayaller kurma, dinlendirici ve gürültüsüz bir müzik dinleme, günlük sıkıntılardan uzaklaştıran birtakım hobilere sahip olma gibi uygulamalar yine meditasyonun etkisine benzer rahatlama ve gevşeme sağlayacağından stresten uzak dingin ve hafiflik verecek, kendinizi daha az endişeli ve psikolojik yönden daha sağlıklı hissetmenize olanak sağlayacaktır.

Bildiğimiz gibi kafein içeren besinler fazla miktarda tüketildiğinde vücudu uyanık tutar ancak stres hormonlarının salgılanmasına da sebep olmaktadır. Yüksek oranda şeker içeren gıdaların stres tepkisinde uyarıcı etkiye sahip ve yüksek kolesterollü besinlerin kan kimyasını olumsuz bir şekilde değiştirmekte olabileceğinden bu tür maddelerin aşırı tüketimi kaygı, sinirlilik ve huzursuzluğa yol açacaktır. Dolayısıyla doğru, dengeli ve düzenli beslenme alışkanlığı genel sağlığa katkı sağlayarak strese karşı daha dayanıklı hale getirmekte ve stresten korunmada olumlu sonuç doğuracaktır.

Mutlaka yaşadığınız bir takım sarsıcı, stresli ve acı verici olaylar olmuştur. Bu tarz karşılaşabileceğiniz durumlarda stresin yol açacağı zararlı etkilerini azaltması üzere örneğin haftada bir gibi belirli aralıklarla başınıza gelen sarsıcı olayları yazmayı denemenizin bu bağlamda faydası olacaktır. Yahut bu tür bir olaylara verilebilecek en yararlı tepkilerden birisi olarak her ne kadar yaşanan zor olayları başka biriyle paylaşmak kolay olmasa da kendini açma iyileşme yolunda önemli olumlu sonuçlar ortaya çıkarabileceğinden yakın çevrenizdeki birileriyle derdinizi paylaşmakta mümkün mertebe işe yarayacaktır.

Ancak stresli ve sarsıcı olayları itiraf etme ya da açılma zor olsa da, bu noktada yoğun stresin oluşturabileceği fiziksel ve ruhsal sağlık açısından kalıcı hasarların engellenmesinde önemli bir araç konumunda erken teşhis ve buna uygun tedavi yönteminin belirlenmesi açısından alınabilecek psikolojik danışmanlık, profesyonel yardım ilişkisi çerçevesinde gerçekleştirilebilir. 

FutureLifeBox