Basın Fotoğrafçısı Olsak, Mesela Dedik!

Gazetelerin Yazı ve Fotoğraf olmak üzere iki önemli unsuru vardır. Bizi olay anına götüren ve o pencereden durdurulmuş olaya bakmamızı sağlayan fotoğraf, yazının reklamıdır ve okumayı istekli kılar. Bazen de tek başına haberdir. Gazetelerin vazgeçilmez ögesi, bir belge, haberin inandırıcılığını kuvvetlendiren, olayın doğruluğunun kanıtıdır fotoğraf.

Gerçeği görüntüde aramak aslında çağlar boyunca olan bir durumdu, insan bir şeyi gerçek kılmayı mağara duvarlarına çizdiği resimlerle aramıştır.

Günümüzde basın fotoğrafçılığı toplumların değişimine ve teknolojinin gelişimine uyum göstererek daha etkili olabilmenin uğraşısı içinde olup, doğru haber verme, haber verirken yanıltmamak, kandırmama gerekliliği, objektif olma ilkelerinden ödün vermeme gibi etik boyuta sahip basın fotoğrafçılığı, her meslekte olduğu gibi basın mesleğinde de etik değerlerin korunduğu bir meslektir.

Bağımsız çalışan basın fotoğrafçıları olduğu gibi bir kuruluş bünyesinde çalışanlar da bulunmaktadır. Bu bağlamda basın fotoğrafçısı olmak isteyenlerin yanı sıra basın fotoğrafı konusunda bilgi edinmek isteyenler için de önemli bilgiler içeren birkaç başlık altında bazı maddeler paylaşmak istedik.

Habercilikte Fotoğrafın Önemi;

• “Fotoğraf, Başlık, Görsel ögeler, Metin” haber sunum ögelerindendir.

• Haber kavramı “Bilgi sahibi olma ve bu bilgiyi diğer insanlarla paylaşma isteği ile” ortaya çıkmıştır.

• Kitle iletişim araçlarından “Gazete, Dergi, Internet, TV” fotoğraftan destek alır.

• “Şöhret, Etki, Yakınlık, Çatışma” haberin değerini belirleyen ölçütlerdendir.

• Fotoğraflar haber sunumunda kullanılan ögeler içinde grupların “Görsel ögeler”inde yer alır.

• “Gazeteyi çekici ve ilginç kılmak, Gazeteyi mümkün olduğunca kolay okunur ve anlaşılır kılmak, Okur için haberleri sıralandırmak, Gazetede bir tarz (kimlik) oluşturmak ve bunu gazetenin bütününde sürdürebilmek” fotoğrafın da kullanıldığı gazete tasarımının işlevlerindendir.

• Basında fotoğraf kullanımının temel nedeni “Gerçeklikle olan benzerliği ve ilişkilendirmesi”dir.

• “Fotoğraf makinesinin objektifi” basın fotoğrafına gerçeklik ve nesnellik sağlar.

• Fotoğrafların, insanlığın en saf anlatım biçimi, evrensel dili ve duyarlı aynası olduğunu söyleyen dünyaca ünlü basın fotoğrafçısı “Sebastiao Salgado”dur.

• Roland Barthes, fotoğrafın yaşanılan deneyimleri kaydetme özelliğini çalışma, uygulama anlamındaki latince kelime olan “Studium” ile adlandırır.

Basın Fotoğrafçılığının Tarihsel Gelişimi;

• Fotoğrafın aslını kaynak alan ve görüntüyü bir mozaik gibi küçük parçalara ayırarak matbaada basılmaya uygun duruma getiren baskı tekniği “Halftone” tekniğidir.

• “Duyarkat hızının artması” pozlama süresini kısaltan teknolojik bir gelişme olmuştur.

• Jacob A. Riis ve Lewis W. Hine’ın fotoğrafladıkları konu tercihlerindeki ortak yön “Çözülmesini istedikleri toplumsal sorunları çekmeleri”dir.

• Modern fotojurnalizmin temellerini Weimar Cumhuriyetinde atan önemli isimler buradan “Çoğu Musevi olduğundan ve Nazi rejimi baskı yaptığından” bu nedenle ayrılmışlardır.

• İlk ödülünü 1917’de veren ünlü Pulitzer Ödülleri “1968” yılından beri haber fotoğraflarını da ödüllendirmeye değer bulmaktadır.

• “Black Star, Magnum, Dephot, Nar” fotoğraf ajanslarıdır.

• II. Abdülhamid “Servet-i Fünûn” basın kuruluşuna maddi, manevi arka çıkmıştır.

• Türk foto muhabiri Gökşin Sipahioğlu’nun kurduğu fotoğraf ajansı “Sipa Press”dir.

• “İnsanlara poz verdirmeden doğal haber fotoğrafları çekmek” Dr. Erich Salomon’un haber fotoğrafçılığına katkısıdır.

• “Farm Security Administration (FSA) kapsamındaki fotoğraf projesi” ile fotoğraf toplumsal bir sorunun çözümüne net bir katkı sağlamıştır.

Basında Fotoğraf Kullanımı;

• “Fotoğrafların inandırıcılığı arttırması, Fotoğrafların gazeteyi daha keyifli okutması, Haberlerin gerçekliğinin kanıtını oluşturması, Okurun dikkatini çekmesi ve okuru yönlendirmesi” basında fotoğraf kullanımının nedenlerindendir.

• “Resim, Karikatür, Çizim, Baskı” fotoğraf bulunmadan önceki dönemlerde gazetelerde kullanılan haberi destekleyici görsel ögelerdendir.

• Dünyada yarım ton baskı tekniğiyle ilk fotoğraf “1880 New York Daily Graphic” tarih ve gazetede yayımlanmıştır.

• “Makara (roll) filmlerin icadı, Matbaa teknolojisindeki gelişmeler, Işığa duyarlığı yüksek filmlerin icadı, Küçük boy fotoğraf makinelerinin icadı” basın fotoğrafçılığının gelişmesini sağlayan unsurlardandır.

• Gazetelerde en çok kullanılan görsel öge “Fotoğraf”tır.

• “Başlık ve fotoğraf” okuyucuyu bir haberi okumaya yönlendiren en önemli iki ögedir.

• “İnanılırlık, Tanımlama, Orada olma duygusu, Başka şeyler çağrıştırma” fotoğrafın, haberin içeriğine olan katkılarındandır.

• “İlgi ve Görsel düzenleme”, fotoğrafın gazete sayfasına kattığı görsel unsurlardır.

• “Fotoğraf”, gazete görsel ögeleri içinde gerçeğine en yakın şekilde yeniden üretilebilir.

• “Yatay bir fotoğraf, Dikey bir fotoğraf, Bir detay fotoğrafı, Değişik bir bakış açısı” bir tasarımcının basın fotoğrafçısından isteyebileceği fotoğraflardandır.

Basın Fotoğrafının Nitelikleri;

• “Basın fotoğrafının bir iletiyi yaymaya yönelik olması, Basın fotoğrafçılığının iletişim ortamının gazeteler, haber dergileri ve haber ajansları gibi basılı medya olması, Basın fotoğrafçılığının sözcükler ve fotoğrafların birleşiminden oluşan bir dil ile iletişim kurması, Basın fotoğraflarının, iletileri daha etkili hale getiren, yetenekli bir editörün süzgecinden geçirilerek sunulması” basın fotoğrafının özelliklerindendir.

• “Haberi görselleştirmesi, Olayı göstermesi, İnanırlığı sağlaması, Dikkat çekiciliği sağlaması” Arthur Rothstein’a göre basın fotoğrafının temel özelliklerindendir.

• “Gerçekleşen her önemli olayın öncesinde, sırasında ya da sonrasında mutlaka fotoğrafların çekilmesi” Basın fotoğraflarının tarihin görsel parçaları olmasının nedenlerinden biridir.

• “Bakış açısı, Kadraj, Görsel düzenleme, Çekim anı” basın fotoğrafçısının tarafsızlığını koruyamadığı unsurlardandır.

• “Orada olma” basın fotoğrafında kesinlikle olması gereken özelliklerdendir.

• “Özel yaşamın gizliliği ve halkın bilgilenme hakkı” paparazzilerin içinde sıkıştığı ikilemdir.

• “Zaman ve mekan, Yayın politikasına bağlılık, Tekrar şansının olmaması, Kalabalık çalışma ortamı” basın fotoğrafının genel sınırlılıklarındandır.

• “Yayın politikasına bağlılık”, basın fotoğrafçısının bir fotoğrafı siyah-beyaz çekme ve yayımlama isteğinin nedenlerindendir.

• “Dijital fotoğraf” basın fotoğrafında tekrar şansı olmaması sorununa getirilen en önemli çözümdür.

• “Zamandan tasarruf, Ekonomik olması, Anında tekrar şansı yaratması, Banyo işlemlerinin ortadan kalkması” dijital devrimin basın fotoğrafçılığına sağladığı faydalardandır.

Basın Fotoğrafı Türleri;

• Basın fotoğrafı türlerinin belirlenerek üretim sürecinde dikkate alınması “Fotoğraf ekipmanı üreticilerini” doğrudan olumlu etkiler.

• Üretim süreci açısından yapılan sınıflandırmaya göre “Sıcak haber, Spor, Magazin, Özel haber” basın fotoğrafı türlerindendir.

• Sıcak haber fotoğrafı ile ilgili “Spot haber fotoğrafı olarak da bilinir, Üretilen ve yayınlanan haber fotoğraflarının çoğunu oluşturur, Yangın, trafik kazası, doğal afet gibi konuları vardır, En ufak teknik kusuru hoş görmez” ifadeleri söylenebilir.

• “Haber değeri, kamuoyu ilgisi, Etki, Teknik ve estetik kalite, Haber ile uyum” sıcak haber fotoğrafının en önemli dört unsurundandır.

• Teknolojik olanaklardan “En kısık diyafram değeri” spor haberi fotoğrafları için çok önemli değildir. “Teleobjektifler, Hızlı hafıza kartları, Seri çekim hızı, Otomatik netleme hız ve hassasiyet performansı” gibi bilgilerin önemli olduğu söylenebilir.

• Bir futbol maçını fotoğraflarken konunu hareketinin dondurulabilmesi için örtücü hızı en az “1/500 sn.” olmalıdır.

• “İliştirilmiş foto muhabirinin de gerçekleri aktarabilme şansı vardır, Foto muhabirinden savaşı görüntüleme anında yayınlanması gereken görüntüleri ayırt etmesi beklenemez, En iyi savaş fotoğrafı savaşın anlamsızlığını en iyi gösterendir, Okuyucuyu aşırı şiddet içeren savaş görüntülerine boğmak beklenen kamuoyuna yol açmayabilir, Çelik yelek, miğfer, gaz maskesi gibi askeri malzemeler

bulundurmak” savaş ve çatışmaların haber fotoğrafları ile ilgili olarak bilinmesi gereken doğrulardır.

• “Resmi hazırlıklar, bağlantıların kurulması, izinler, evrak işi, vize vb, Bölgede geçerli olan para birimini öğrenmek, Sağlıkla ilgili hazırlıkların yapılması, Güvenlikle ilgili hazırlıkların yapılması” bir savaşı görüntülemeye gitmeden önce hazırlık aşamasında yapılması gerekenlerdendir.

• “Paparazzi fotoğraflarında kamu yararı yoktur, Magazin fotoğraflarının ilgi çekiciliği çok önemsenen bir niteliğidir, Magazin haberciliği suiistimale çok açıktır, Haberin magazinelleşmesi magazin haberciliğinden başka bir şeydir” magazin haber fotoğrafı konusunda söylenebilecek doğru birer ifadelerdir.

• “Özel haberde fotoğraf dilinin ve tekniğinin bütün olanakları çok iyi kullanılmalıdır, Özel haber fotoğrafçısı ışık, kompozisyon, fotoğraf estetiği konularında çok iyi olmalıdır, Özel haber fotoğrafçısı iyi bir foto röportajcı olmalıdır, Özel haber ve fotoğrafları muhabirler ve kurumları için saygınlık kaynağıdır” özel haber fotoğrafları için söylenebilir.

Basın Fotoğrafçılığı ve Etik;

• “Etik”, “doğru ve yanlış” davranışın teorisidir.

• “Hukuk”un cezai yaptırım gücü vardır.

• Etik “Felsefe” disiplin alanına aittir.

• Etik karar almanın en zor yanı “Etik kararların çatışmasıdır”.

• Basın fotoğrafçılığı bakımından belirli bir nedenle kamunun ilgisini üzerinde toplayan, kamuyu meşgul eden ve kendileri hakkında bilgi edinme ihtiyacı duyulan kişiler “Kamuya mal olmuş kişilerdir”.

• Hukuk öğretisine göre kişinin yaşam alanları bakımından “Sır alan/yatak odası” eşleşmesi doğrudur.

• En çok sayıdaki insan kitlesinin mutluğunu, o kitlenin yararını hedefleyen; toplumun çoğu için iyiliği, doğru ya da yanlışın ölçüsü kabul eden etik teori “Utilitarizm (faydacılık)”dir.

• Bazı mekânlarda fotoğraf çekmek izne bağlıdır. Mekânlardan “Hastane koridorları ve bekleme salonları”nda çekim yaparken izin almanıza gerek yoktur. Ancak “Askeri bölge, Mahkeme salonu, Doktor muayenehanesi, Ambulansın içi” gibi yerler izin alınması gereken yerlerdendir.

• Türkiye’de çalışan gazetecilerin uyması gereken etik ilkeler dikkate alındığında “Gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez, Gazeteci, görevini taşıdığı sıfatın saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve tutumlarla yapmaktan sakınır, Suçlu olduğu yargı kararıyla belirlenmedikçe hiç kimse suçlu ilan edilemez, Şiddet ve zorbalığı özendirici yayın yapılamaz” ifadeleri söylenebilir.

• “Haberde “kamu yararı” söz konusuysa ünlü ya da sıradan vatandaş hiç fark etmez izin almadan fotoğraflanabilirler” Basın fotoğrafçılığı bakımından özel hayata izinsiz olarak böyle bir durumda müdahale edilebilir.

Basın Fotoğraf Kuruluşları ve Örnek Fotoğrafçılar;

• “Serbest fotoğrafçılar, Kadrolu fotoğrafçılar, Fotoğraf ajansları, Kuruluşun fotoğraf arşivi” basın fotoğraf kaynaklarındandır.

• Dünyada fotoğraf ajanslarının oluşumu önce “Almanya”da başlamıştır.

• Dünyada fotoğraf ajansları “1920’ler”de kurulmaya başlamıştır.

• “Black Star, Magnum Photos, AP, Reuters” dünyanın en önemli fotoğraf ajanslarındandır.

• “Robert Capa, Henri Cartier-Bresson, George Rodger, David Seymour” Magnum Photos’un kurucularındandır.

• Magnum’u diğer ajanslardan ayıran en önemli özellik “Sahiplerinin fotoğrafçı üyelerinden oluşması”dır.

• Dünyanın en eski haber kurumu ve ajansı “AP”dir.

• “İhlas Haber Ajansı, Cihan Haber Ajansı, Anadolu Ajansı, Doğan Haber Ajansı” Türkiye’nin büyük fotoğraf ve haber ajanslarındandır.

• Lewis Hine’ın bir basın fotoğrafçısı olarak yarattığı değişim “Fotoğraflarının gücü ile yeni bir yasa çıkarılmasını sağlamış” olmasıdır.

• Associated Press’te çalıştığı dönemde Pulitzer ödülü almaya hak kazanan ilk Türk foto muhabiri “Murad Sezer”dir.

Basın Fotoğrafçılığında Yeni Yönelimler;

• “Televizyon ve sinema” foto muhabirliğinin geleceğinin ve işlevselliğinin endişeyle sorgulanmasına neden olmuştur.

• Telefoto cihazıyla haber fotoğrafı aktarımı ilk kez “1935” yılında gerçekleşmiştir.

• Haber fotoğrafı üretim ve tüketim süreçlerine internetin etkisi bağlamında “Süreci hızlandırmıştır, Süreci kolaylaştırmıştır, Fotoğraf kaynaklarına ulaşımı kolaylaştırmıştır, Çalışanlar arasındaki haberleşmeye katkı sağlamıştır” ifadeleri söylenebilir.

• Sayısal fotoğraf teknolojisinin haber fotoğrafçılığına etkisi açısından “Fotoğraflar internetten iletilebilmeye başlanmıştır, Fotoğrafların görüntü kalitesi artmıştır, Fotoğrafların arşivlenmesi kolaylaşmıştır, Fotoğrafların üretimi hızlanmıştır” ifadeleri söylenebilir.

• Gelişen teknoloji “Foto muhabirleri ses ve video kaydetmeye başlamıştır, Foto muhabirlerinin aralarındaki rekabet azalmıştır, Foto muhabirleri internetten kendi işlerini pazarlayabilmektedir, Renk düzeltme filtrelerine gerek kalmamıştır” tüm bunlara neden olmuştur.

• “Profesyonel makine gibi tepki çekmemesi, Kolay taşınmaları, Direk internet erişimleri, Farklı anlatım tarzlarına olanak sağlamaları” akıllı cep telefonlarının haber fotoğrafı üretim aracı olmalarının nedenlerindendir.

• “En zor koşullardan görüntü gönderebilirler” yurttaş foto muhabirlerinin niteliklerindendir.

• “Bir kısmı görüntülerini internette kendileri yayımlar” yurttaş foto muhabirliği ile ilgili doğru bir ifadedir.

• “Medya kuruluşlarının bütçe kesintileri, Medya kuruluşlarının kendi fotoğrafçılarının proje tekliflerini çoğunlukla pahalı bulmaları, Medya kuruluşlarının serbest fotoğrafçıların bitmemiş projelerine destek vermeyip bitmiş proje satın almak istemeleri, Yoğun çalışma temposu” bir foto muhabirinin proje üretmesinin önündeki engellerdendir.

• “Portre, reklam, tanıtım fotoğrafçılığı gibi işlerden gelir elde etmek, Sivil toplum örgütlerinin desteğini almak, İnternet üzerinden bağış toplamak, Stok fotoğraf üreterek gelir elde etmek” fotoğraf projelerine yeni mali destek fırsatlarındandır.

FutureLifeBox