Tarihini Bilmeyen Milletler Hafızasını Kaybetmiş Fertler Gibidir!

                Geçmişi anlatan statik bir tarih konusu olan Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi aynı zamanda yakın tarihimiz ve olayları değerlendirerek gelecekle alakalı doğru kararlar alınabilmesini sağlayan dinamik bir kültürdür.

                Bu hususlar doğrultusunda tamamen hatırlamayı kolaylaştırma ve hatırlatma maksadı ile bazı konular derlenerek maddeler halinde aşağıda sunulmuştur;

• ·         TBMM’nin açılması ve yeni Türk Devleti'nin kurulmasından sonra, devletin işlerine resmiyet kazandırmak ve yapılan çalışmaları duyurmak amacıyla çıkarılan gazete “Ceride-i Resmiye”dir.
• ·         I. Dünya Savaşı’ndan sonra galip devletler, mağlup devletlere imzalattıkları nihai antlaşmalardan “Sevr” uygulama imkânı bulamamışlardır.
• ·         Türk vatanının sınırlarının çizildiği Misak-ı Millî kararlarının hazırlanmasında, “TBMM’nin açılması”nın katkı sağladığı söylenemez. Bunlar arasında; “Erzurum Kongresi kararları, Sivas Kongresi kararları” yer aldığı söylenebilir.
• ·         “Temsil Heyeti yurdun bütününü temsil eder.” Kararı “Sivas Kongresi”nde alınmıştır.
• ·         “Mütareke gereğince terhis edilen ordunun yeniden toparlanması” IX. Ordu Kıtaat-ı Müfettişliği görevi ile Samsun’a çıkan Mustafa Kemal Paşa’nın görevleri arasında bulunmamaktadır. Bunlar arasında; “Bölgede asayişin temini, Mütareke gereğince silahların toplatılması, Gayriresmî olduğu söylenen şuraların lağvedilmesi” yer alır.
• ·         “Avrupa’da daimi elçiliklerin açılması, Kara Mühendishanesinin kurulması (Mühendishane-i Berr-i Hümayun), Nizam-ı Cedit askerî teşkilatının kurulması” ıslahatları padişah “III. Selim” döneminde gerçekleşmiştir.
• ·         “Osmanlı toplumu homojen bir yapıya sahiptir.” ifadesi Osmanlı Devleti’nin toplum yapısıyla ilgili yanlıştır. Bunlar arasında; “Osmanlı Devleti’nde şeri hukukun yanında örfi hukuk da uygulanmıştır. Osmanlı Devleti’nde yönetenlere "Askerî", yönetilenlere de "Reaya" denirdi. Taşrada yaşayan toplumda nüfuzlu ve güçlü olan şahsiyetlere "Ayan" denirdi. Osmanlı’da "Ulema", din bürokrasisini oluştururdu.” Yer alır.
• ·         “Taşra yönetiminin bozulması” Osmanlı Devleti’nin duraklamasına etki eden dış sebeplerden biri değildir. Bunlar arasında; “Rönesans ve Reform hareketleri, Fransız İhtilali, Kapitülasyonlar, Coğrafi Keşifler” yer alır.
• ·         Coğrafi Keşiflerle birlikte ortaya çıkan ve değerli madenleri yegâne zenginlik kaynağı olarak gören iktisadi doktrine “Merkantilizm” adı verilir.
• ·         “Haberleşme, Ulaşım, Ordu, Boğazlar” 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi’nde verilmiş hükümlerdendir.
• ·         Millî Mücadele’nin ilk genelgesi “Havza”da yayımlanmıştır.
• ·         Mustafa Kemal Paşa, Son Osmanlı Mebuslar Meclisine illerden “Erzurum”a milletvekili olarak seçilmiştir.
• ·         “Avrupa’da çıkan bölgesel isyanlar” I. Dünya Savaşı’nın sebeplerinden biri değildir. Bunlar arasında; “Ekonomik yayılma ve sömürgecilik politikaları, Milliyetçilik akımları, Aşırı silahlanma ve militarizm duyguları, Bloklaşma” yer alır.
• ·         “Osmanlı Devleti’nin jeopolitik önemi, Osmanlı Devleti’nin halifelik gücü” I. Dünya Savaşı’nda Almanya’nın Osmanlı Devleti’ni kendi yanında savaşa dâhil etmesinde etkili olmuştur.
• ·         “İlk Türk matbaasının kurulması” II. Mahmut Döneminde gerçekleştirilememiştir. Gerçekleştirilenler arasında; “İlk nüfus sayımının yapılması, Yurt dışına çıkışlarda pasaport uygulanmasına başlanması, İlköğretimin mecburi hâle getirilmesi” yer alır.
• ·         “Son Osmanlı Meclis-i Mebusanının toplanması”, İstanbul hükûmetiyle imzalanan Amasya Protokolü’nün sonuçlarındandır.
• ·         31 Mart Olayı, II. Meşrutiyet’in ilanı ve Bâb-ı Âli Baskını gibi olaylar üzerinde etkili olan ve bunlar üzerinden siyasi çıkarlar sağlayan grup “İttihat ve Terakki”dir.
• ·         “Türk milletini, Turan idealleri doğrultusunda yönlendirmek” Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin okutulma amaçlarından biri değildir. Amaçlar arasında; “Bir lider olarak Mustafa Kemal Atatürk’ü öğretmek, Millî Mücadele'yi ve İstiklal Savaşı’nın bütün Safalarını öğretmek, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin dayandığı Atatürk İlkelerini kavratmak, Atatürkçü düşünce sistemiyle, bu düşünceye yönelik tehditler hakkında doğru bilgiler vermek” yer alır.
• ·         Osmanlı Devleti’nde meşveret meclisleri (danışma meclisi) padişah “III. Selim” döneminde kurulmuştur.
• ·         “İngilizlerin onu tercih etmesi” Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya gönderilmesinde etkili olmamıştır. Etkiler arasında; “Onun itibarlı bir komutan olması, Vatanperver devlet adamlarının tavsiye ve yardımları, İttihat ve Terakki mensubu olmadığına olan inanç, İstanbul’a geldikten sonra girişmiş olduğu faaliyetler” yer alır.
• ·         Osmanlı Devleti’nin son yıllarında ülke yönetiminde etkin olan fikir akımı “Türkçülük”tür.
• ·         1915-1917 yılları arasında Osmanlı Devleti’ni paylaşmaya yönelik gizli anlaşmalardan “Balfour Deklarasyonu” Filistin topraklarında bir Yahudi devletinin kurulması ile ilgilidir.
• ·         I. Dünya Savaşı’nda, savaşın uzamasına ve İngilizlerin Orta Doğu projelerinin aksamasına sebep olan cephe “Çanakkale” cephesidir.
• ·         “Osmanlı Devleti’nin de sömürgeci politikalara yönelme düşüncesi”  Osmanlı Devleti’nin Almanya’nın yanında I. Dünya Savaşı'na girme sebeplerinden biri değildir. Bu sebepler arasında; “Son savaşlarda bırakılan toprakların geri alınması isteği, Türk-Alman dostluğu, Almanya’nın savaştan galip çıkacağı düşüncesi, İttilaf Devletleri’nin Osmanlı Devleti’ne karşı izlemiş olduğu politikalar” yer alır.
• ·         Osmanlı Devleti Rodos ve On İki Ada'yı “Trablusgarp Savaşı” savaşından sonra İtalyanlara bırakmak zorunda kalmıştır.
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         “Mustafa Kemal Paşa, İstanbul'un işgali haberleri üzerine 16 ve 17 Mart tarihlerinde peş peşe çektiği telgraflarla alınacak tedbirleri kolordulara ve valilere bildirdi.” “Padişah lehine mitingler tertiplenecektir.” ibaresi emirlerden biri değildir. Bu emirler arasında; “İstanbul'un işgali, protesto edilecek ve her yerde mitingler yapılacaktır. İstanbul ile görüşme kesilecektir. Hristiyan halka dokunulmayacaktır. Askerî ve sivil makamlar iş birliği yaparak çalışacaklardır.” yer alır.
• ·         Osmanlı Devleti, Tanzimat ve Islahat fermanlarıyla “Yönetim – Hukuk” sahaları üzerinde daha gerçekçi bir çağdaşlaşma hedeflemiştir.
• ·         Osmanlı Devleti'nin parçalanmasında “Fransız İhtilali” daha çok etkili olmuştur.
• ·         I.Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri'nin Almanya ile aynı blokta olan Osmanlı Devleti'ni savaş dışında bırakmak için cephelerden “Çanakkale cephesi”ni açtığı savunulabilir.
• ·         “İtalya'nın siyasi birliği tamamlaması” I. Dünya Savaşı'nın sonuçlarından biri değildir. Bu sonuçlar arasında; “Cemiyet-i Akvam'ın kurulması, Yeni devletlerin ortaya çıkması, Yeni teknolojik silahların kullanılması, Çok sayıda insanın ölmesi” yer alır.
• ·         Devletlerden “Almanya” Osmanlı Devleti'yle aynı blokta I. Dünya Savaşı'na katılmıştır.
• ·         “Balkan Savaşları sonunda yapılan antlaşmalarla Edirne ve Kırklareli Türkiye'ye, Kavala Bulgaristan'a, Yanya, Selanik ve Girit Adası gibi yerler de Yunanistan'a bırakılmıştır.” Bu antlaşmaların sebep olduğu ve günümüze kadar süregelen sorun “Batı Trakya'da kalan Türklerin durumu”dur.
• ·         “Alemdar” Millî Mücadele'yi destekleyen gazetelerden biri değildir. Destekleyenler arasında; “Yeni Gün, Açıksöz, Sebil'ür Reşad, Albayrak” yer alır.
• ·         “Sevr Antlaşması” "ölü doğmuş" antlaşma olarak bilinir.
• ·         “Amasya Genelgesi” ile İstiklal Savaşı'nın plan ve programının hazırlandığı kabul edilir.
• ·         “Olağanüstü yetkilere sahip olması” ilk TBMM'nin güçler birliği ilkesini esas aldığının kanıtdır.
• ·         “Erzurum Kongresi'nde; "Kuva-yi Milliye'yi amil irade-i milliyeyi hâkim kılmak esastır." kararı alınmıştır.” Buna göre yargılardan “Saltanat idaresine karşı tavır alındığı” yargısına ulaşılabilir.
• ·         Heyet-i Temsiliye “Erzurum Kongresi” gelişmesinin sonucunda kurulmuştur.
• ·         “Kuvvetler ayrılığı ilkesi” ilk TBMM'nin özelliklerinden biri değildir. Bu özellikler arasında; “Meclis Hükûmet Sistemi, Millî Egemenlik vurgusu, Olağanüstü yetkilerle donatılması, Mebusların halk tarafından seçilmesi” yer alır.
• ·         Mondros Mütarekesi'nin "İstanbul ve Çanakkale Boğazları İtilaf Devletleri'nin denetimine bırakılacaktır." maddesi ile İtilaf Devletleri öncelikle “Osmanlı Devleti'ni siyasi açıdan etkisiz hâle getirmeyi” amaçlamıştır.
• ·         Millî cemiyetlerinin birleştirilmesi “Sivas Kongresi” gelişmelerinin bir sonucudur.
• ·         Misak-ı Millî'de yer alan "Ulusal gelişmemizi engelleyen her türlü ayrıcalıklar kaldırılmalıdır." kararıyla “Kapitülasyonları kaldırma, Tam bağımsızlığı sağlama, Millî ekonomiyi güçlendirme” amaçlandığı savunulabilir.
• ·         “Mustafa Kemal Paşa 16 Mayıs 1919'da 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun'a hareket etti.” “Bölgede millî mücadeleyi başlatmak” Mustafa Kemal Paşa ile Padişah'ın arasının açılmasına neden oldu.
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         “I. Düyun-ı Umumiye İdaresinin kurulması, II. Kanun-ı Esasi’nin kabulü, III. Tanzimat Fermanı, IV. Islahat Fermanı” Numaralandırılmış tarihî olayların kronolojik sırası doğru olarak verilmiştir.
• ·         “İsyan, Avcı Taburları tarafından bastırılmıştır.” 31 Mart Vakası (13 Nisan 1909) ile ilgili olarak söylenemez. Söylenebilecekler arasında; “Siyasi rejime karşı yapılmış bir isyandır. Padişah değişikliğine sebep olmuştur. İttihat ve Terakki mensuplarının yönetimdeki etkileri artmıştır. İstanbul’da büyük şiddet hareketlerine sebep olmuştur.” yer alır.
• ·         Kurmuş oldukları silahlı çetelerle masum insanları katleden, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde isyanlar çıkaran, II. Abdulhamit’e yapılan suikast girişimi ve birçok siyasi cinayetin işlenmesinde aktif rol oynayan Ermeni örgütü “Taşnak Komitesi”dir.
• ·         Anadolu’da başlayan işgallere karşı kurulan ve “Yaşadıkları bölgeden hiçbir surette göç etmemek, Halkı bilim, sanat, iktisat, din ve askerî alanda örgütlemek, Yapılacak herhangi bir saldırıya karşı silahlı savunma yapmak” programı anahatlarıyla belirtilen yararlı cemiyet “Vilayat-ı Şarkiyye Müdafaa-i”dir.
• ·         “Samsun-Havza-Amasya-Tokat-Sivas-Erzincan-Erzurum” Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun-Erzurum yolculuğunda takip ettiği yol haritasıdır.
• ·         Millî Mücadele döneminde millî egemenliğe dayalı yeni bir Türk devletinin kurulacağına dair ilk işaretlerin verildiği kongre “Erzurum Kongresi”dir.
• ·         Erzurum Kongresi cemiyetlerden “Erzurum Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti – Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti”nin ortak kararı ile toplanmıştır.
• ·         “Bu görüşmelere İstanbul Hükümeti adına Sadrazam Ali Rıza Paşa katılmıştır.” Amasya Görüşmeleri (Mülakatı) ile ilgili hususlardan biri değildir. İlgili hususlar arasında; “İstanbul Hükümeti Anadolu’da başlayan millî hareketi resmen tanımıştır. Millî Mücadele’ye karşı mesafeli olan birçok sivil ve askerin tavrı değişmiştir. Meclis-i Mebusanın yeniden açılması konusunda anlaşma sağlanmıştır. Taraflar arasında üçü açık ve imzalı, ikisi gizli ve imzasız beş protokol imzalanmıştır.” yer alır.
• ·         Son Osmanlı Mebusan Meclisinde alınan Misak-ı Millî kararlarında Elviye-i Selâse (Kars-Ardahan-Batum) ve Batı Trakya ile ilgili alınan karar “Bu bölgelerde gerekirse halkın oyuna başvurmak”tır.
• ·         “Mebusların tamamı yeniden seçilmiştir.” I. TBMM’nin niteliklerinden biri değildir. Bu nitelikler arasında; “Mecliste siyasi partiler yoktur. Kuvvetler birliği esası uygulanmıştır. Millî bir meclistir. Katılımcı bir meclistir.” yer alır.
• ·         “Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılması, İstiklal Mahkemelerinin kurulması” düzenlemeleri TBMM’nin ülkede huzur ve güveni tesis etmek, düzenli ordu birlikleri oluşturmak amacıyla aldığı sert tedbirlerdendir.
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         Çağın gelişmiş kurumlarının çağdaş uygarlık düzeyine ulaştırılabilmesi için gerekli olan ekonomik, toplumsal, psikolojik ve siyasal değişmeyi tanımlardan "Çağdaşlaşma" ifade eder.
• ·         Devlet yönetiminde bütün gücün tek bir elde toplandığı yönetim şekline "Mutlak Monarşi" adı verilir.
• ·         Çok uluslu devletlerin yerine ulus devletlerin ortaya çıkmasında gelişmelerden "Fransız İhtilali" etkili olmuştur.
• ·         Osmanlı Devleti’nde kabine usulü hükûmet sistemine ilk olarak padişah "II. Mahmut" döneminde geçilmiştir.
• ·         Osmanlı Devleti’nde medeni kanun olarak kullanılan “Mecelle”, "Tanzimat Dönemi"nde hazırlanmıştır.
• ·         Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet’in ilanında etkili olan örgüt "İttihat ve Terakki Cemiyeti"dir.
• ·         Türkçülüğün esaslarını ortaya koyan ünlü Türk sosyoloğu "Ziya Gökalp"dir.
• ·         Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını kaybettiği antlaşma "Uşi"dir.
• ·         Osmanlı Devleti I. Balkan Savaşı’nda devletlerden "Romanya" ile savaşmamıştır. (Sırbistan, Bulgaristan, Yunanistan, Karadağ)
• ·         "Kafkas" Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda taarruz ederek açtığı ilk cephedir.
• ·         İtilaf Devletleri’nin Çanakkale Harekâtı ile "Rusya’ya yardım götürmek, Rusya’nın elindeki buğdayı Avrupa’ya taşımak, Osmanlı Devleti’ni savaş dışında bırakmak" amaçlarına ulaşmak istedikleri söylenilebilir.
• ·         Dünya Savaşı’nda Rusların savaştan çekildiği ve aynı zamanda Kars, Ardahan ve Batum (Elviye-i Selâse) topraklarının Osmanlı Devleti’ne geri verildiği antlaşma "Brest-Litowsk"tur.
• ·         Dünya Savaşı devam ederken yapılan gizli anlaşmalara katılmamasına rağmen daha sonra Osmanlı topraklarının işgalinde yer alan devlet "Yunanistan"dır.
• ·         Mondros Mütarekesi’nden sonra ortaya çıkan ve ülkenin kurtuluşunu, “Amerikan Mandası” fikrinde gören zararlı cemiyet "Wilson Prensipleri Cemiyeti"dir.
• ·         Millî Mücadele Dönemi’nde faaliyet gösteren “Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti" "Sivas" ilimizde kurulmuştur.
• ·         Mondros Mütarekesi imzalandığı sırada Mustafa Kemal Paşa "Yıldırım Orduları Grup Kumandanlığı" görevinde bulunuyordu.
• ·         "Yeni bir Türk devleti kurma" Mondros Mütarekesi’nden sonra, ülkenin içine düştüğü kötü durumdan kurtulması için düşünülen çarelerden biri değildir. Bu çareler arasında; "İngiliz Mandası, Bölgesel savunma, Amerikan Mandası, Ülke çapında yerel kongrelerin toplanması" yer alır.
• ·         "Amasya Genelgesi" Millî Mücadele’nin sebeplerini, programını ve başladığını gösteren bir belgedir.
• ·         Sivas’ta millî bir kongrenin toplanması gereği ilk kez "Amasya"da kararlaştırılıp ilan edilmiştir.
• ·         "İzmir Kongresi" Batı Anadolu’da toplanan yerel kongrelerden biri değildir. Bu kongreler arasında; "I. Balıkesir Kongresi, II. Balıkesir Kongresi, Nazilli Kongresi, Alaşehir Kongresi" yer alır.
• ·         “Meclis-i Mebusan’ın toplanması, toplanma yeri, alınacak tedbirler, çalışma usulleri ve Paris Konferansına katılacak heyet ve alınacak kararlar karşısında duruşu belirlemek üzere” 7-10 Kasım 1919 tarihleri arasında Millî Mücadele taraftarı komutanlar bir araya gelerek (Komutanlar Toplantısı) milletin geleceği ile ilgili çok önemli kararlar almışlardır. Bu toplantı "Sivas Kongresi" sonrası gerçekleştirilmiştir.
• ·         Temsil Heyeti ile İstanbul Hükûmeti arasında yapılan Amasya Görüşmeleri’nde, ülkede seçimlerin yapılması ve Meclis-i Mebusan’ın açılması kararına dayanılarak "Temsil Heyeti ile İstanbul Hükûmeti’nin bazı konularda ortak hareket ettiği, İstanbul Hükûmeti’nin Anadolu hareketini resmen tanıdığı" söylenilebilir.
• ·         "XX. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir’in burada olması" Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’yı Millî Mücadele’nin idare merkezi olarak tercih etmesinin nedenlerinden biri değildir. Bu nedenler arasında; "Anadolu’nun tam ortasında bulunması, İstanbul’a demiryolu ve haberleşme sistemiyle bağlı olması, Millî teşkilatların güçlü olması, Önemli ulaşım yollarının kesişme noktasında olması" yer alır.
• ·         Son Osmanlı Mebuslar Meclisi’nde Misak-ı Millî kararlarının alınması karşısında İtilaf Devletleri’nin tepkisi "İstanbul’u resmen işgal ettiler." olmuştur.
• ·         Millî Mücadele’nin sesini bütün dünyaya duyurmak, vatanı ve millî birliği tehlikeye düşürecek kışkırtmalara karşı zamanında tedbir almak ve İstiklal Savaşı ile ilgili en doğru haberleri zamanında halka ulaştırmak için 6 Nisan 1920’de kurulan basın kurumu "Anadolu Ajansı"dır.
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         (Bazı düzeltmeler gerekebilir!)
• ·         Osmanlı Devleti’nde 1600’lü yıllardan itibaren devlet yönetiminde ailenin en yaşlı ve olgun bireyinin tahta çıkması geleneğine “Ekber ve Erşed” adı verilir.
• ·         İtalya’nın XX. Yüzyıl başlarındaki sömürgeci politikaları, Osmanlı Devleti’nin Afrika Kıtası’ndaki “Trablusgarp” toprağını kaybetmesine sebep olmuştur.
• ·         Siyaset ve yönetim bilimleri açısından her toplum “yönetenler ve yönetilenler” olarak tasnife tabi tutulabilir. Buna göre Osmanlı Devleti’nde yönetilenler sınıfına “Reaye” adı verilir.
• ·         İtilaf Devletleri Mondros Mütarekesi’yle hedefledikleri; “Osmanlı Devleti’nin savunma gücünü kırmak, Gerçekleştirecekleri işgallere zemin hazırlamak, Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak”tır.
• ·         Devlet kurumlarındaki siyasal düzen korunurken bu düzenin aksak yönlerinin giderilmesine dönük yapılan iyileştirme hareketlerine “Islahat” denir.
• ·         Osmanlı Devleti’nde 3 Kasım 1839’dan – 23 Aralık 1876 yılına kadar geçen süreye “Tanzimat Dönemi” adı verilir.
• ·         “Almanya, cemiyetin daimi üyesidir.” Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) ile ilgili yanlıştır. Verilebilecek bilgiler arasında; “Uluslar arası barışı sağlamayı amaçlamıştır. Türkiye bu cemiyete 1932 yılında üye olmuştur. Abd Başkanı Wilson İlkeleri çerçevesinde kurulmuştur. Kuruluş kararı Paris Konferansı’nda alınmıştır.” yer alır.
• ·         “Bulgaristan’a silah yardımı yapmak” İtilaf Devletleri’nin 1.Dünya Savaşı sırasında “Çanakkale” cephesini açma amaçlarından biri değildir. Bu amaçlar arasında; “Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak, Rusya’ya yardım etmek, Boğazları denetim altına almak, Savaşı kısa sürede sonlandırmak” yer alır.
• ·         “Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı” gelişmeleri ile Osmanlı Devleti’nde dağılma süreci engellenmeye çalışılmıştır.
• ·         “Bosna – Hersek” Osmanlı Devleti’nin Balkan Savaşları sonunda kaybettiği topraklardan biri değildir. Kaybedilen topraklar arasında; “Ege Adaları, Batı Trakya, Arnavutluk, Makedonya” yer alır.
• ·         Osmanlı tarihinde siyasi rejim aleyhinde cereyan eden “tek isyan” olarak bilinen ve Hareket Ordusu tarafından bastırıldıktan sonra 2.Abdülhamit’in tahtan indirilmesiyle sonuçlanan olay “31 Mart Vakası”dır.
• ·         “Fransa’da krallık sona erdi.” 14 Temmuz 1789’da gerçekleşen Fransız İhtilali’nin sonuçlarından biri değildir. Bu sonuçlar arasında; “Ulus devletlerinin yıkılışı hızlandı. Laik hukuk anlayışı ortaya çıktı. İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi birçok devlet için örnek teşkil etti. Hürriyet, eşitlik, özgürlük, milliyetçilik ve laiklik gibi fikirlerin ortaya çıkmasına öncülük etti.” yer alır.
• ·         “İmparatorlukların kurulması hızlandı.” 14 Temmuz 1789’da gerçekleşen Fransız İhtilali’nin sonuçlarından biri değildir. Bu sonuçlar arasında; “Özgürlük, eşitlik ve milliyetçilik gibi fikirlerin ortaya çıkmasına öncülük etti. İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi birçok devlet için örnek teşkil etti. Osmanlı Devleti’nin parçalanmasına büyük etkisi oldu. Laik sistem ve laik hukuk bütün dünyaya yayıldı.” yer alır.
• ·         “Mühendishane-i Bahr-i Hümayun” açıldı.” 2.Mahmut dönemi ile ilgili değildir. Bu dönem ile ilgili bilgiler arasında; “Medreselerin dışında rüştüye mektepleri açıldı. Asakir-i Mansure-i Muhammediye adıyla yeni bir ordu kuruldu. Takvim-i Vekayi adıyla ilk resmi gazete çıkarıldı. İlköğretim mecburi hale getirildi.” yer alır.
• ·         Siyaset ve yönetim bilimleri açısından her toplum yönetenler ve yönetilenler olarak tasnife tabi tutulurlar. Buna göre yönetenler sınıfına “Askeri” adı verilir.
• ·         “Dünyada her şey için, medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için en hakiki mürşit ilimdir, fendir. İlim ve fennin dışında mürşit aramak gaflettir., cehalettir, dalalettir.” Atatürk bu sözleri ile ifade ettiği; “Çağdaşlaşmada izlenecek yolu göstermiştir.”
• ·         Bir devletin siyasal yapısını ve iktidar düzenini ortadan kaldırmayı hedefleyen halk hareketlerine “İhtilal” denir.
• ·         Mondros mütarekesi’nden hemen sonra Osmanlı topraklarını işgale kalkışan ilk İtilaf Devleti “İngiltere”dir.
• ·         Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ortaya çıkan fikir akımlarından “Osmanlıcılık” devletin genel yapısını korumaya yönelik özellik taşır.
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         “İnkılaplar toplumun ihtiyaçlarından ziyade, Batı'daki değerler göz önüne alınarak yapılmıştır.” Türk İnkılabı'nın özellikleriyle bağdaşmaz. Bu özellikler arasında; “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı ortak kimliği ile toplum birbirine bağlanmıştır. Türk milleti, siyasi ve hukuki olarak millî egemenliğe dayalı modern bir devlet kurmuştur. Türk İnkılabı, bir diriliş ve yenilik hareketidir. Türk İnkılabı çağdaş uygarlık prensiplerini esas almıştır." yer alır.
• ·         Tanzimat Döneminde çıkarılan ve sivil gazeteciliğin başlangıcı olarak kabul edilen gazete “Tercüman-ı Ahval”dir.
• ·         Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde ortaya çıkan fikir akımlarından “Osmanlıcılık” devletin genel imparatorluk yapısını korumaya yönelik özellik taşır.
• ·         “Trablusgarp Savaşı, Birinci Balkan Savaşı” Bu savaşları sona erdiren antlaşmalar; “Uşi Antlaşması - Londra Antlaşması” sırasıyla doğru olarak verilmiştir.
• ·         1.Dünya Savaşı başladığında Osmanlı Devleti'nin başında bulunan ve bütün müslümanlara “cihad" çağrısı yapan Osmanlı Padişahı “V. Mehmet Reşat”tır.
• ·         1.Dünya Savaşı devam ederken yapılan antlaşma “Brest – Litowsk”tur.
• ·         Mondros Mütarekesi'nin 24. maddesine göre İtilaf Devletleri tarafından Vilayat-ı Sitte (Doğuda altı vilayet) olarak adlandırılan bölgede “Ermeni Devleti”nin kurulması planlanmıştır.
• ·         “Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti - Kilikyalılar Cemiyeti” millî cemiyetleri Ermenilerin zararlı faaliyetlerini engellemek amacı ile kurulmuştur.
• ·         Millî Mücadele yıllarında “Hasan Tahsin” Mustafa Kemal Paşa'nın yakın silah arkadaşlarından biri değildir. Bu yıllarda yanındakiler arasında; “Refet Bele, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Kâzım Karabekir” yer alır.
• ·         “Anadolu'da kongrelerin toplanmasının sağlanması” IX. Ordu Kıtaat-ı Müfettişliği görevi ile Samsun'a çıkan Mustafa Kemal Paşa'nın görevleri arasında bulunmamaktadır. Bu görevleri arasında; “Bölgede asayişin temini, Mütareke gereğince silahların toplatılması, Gayriresmî olduğu söylenen şuraların lağvedilmesi” yer alır.
• ·         “Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a çıkması üzerine İzmir işgal edilmiştir. “Millî Mücadele Dönemi ile ilgili yanlış bir bilgidir. Doğru bilgiler arasında; “Havza Genelgesi Millî Mücadele'nin ilk genelgesidir. Amasya Genelgesi bir ihtilal beyannamesidir. Mustafa Kemal Paşa ilk defa Havza'da iken İstanbul'a çağrılmıştır. Sivas Kongresi'nin toplanma kararı Amasya Genelgesi'nde alınmıştır.” yer alır.
• ·         Toplanma şekli bakımından bölgesel olmakla beraber, aldığı kararlar itibarıyla millî bir kongre özelliği taşıyan, ayrıca Mustafa Kemal Paşa'nın sivil olarak katıldığı ilk kongre “Erzurum Kongresi”dir.
• ·         Mondros Mütarekesi'nden sonra Türklerin işgallere karşı kurduğu ilk millî teşkilat “Kars Millî İslam Şurası”dır.
• ·         “Kuva-yı Milliye'yi Amil ve İrade-i Milliye'yi hâkim kılmak esastır." hükmü ilk olarak “Erzurum Kongresi Beyannamesi'nde” yer almıştır.
• ·         “Temsil Heyeti, Doğu Anadolu'nun bütününü temsil eder." kararı, “Sivas Kongresi'nde", “Temsil Heyeti yurdun bütününü temsil eder." Şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
• ·         “I. TBMM'nin”, Misak-ı Millî kararlarının şekillenmesinde bir etkisi olmamıştır. Bu etkiler arasında; “Sivas Kongresi'nin, Erzurum Kongresi'nin, Son Osmanlı Mebuslar Meclisinin, Amasya Görüşmeleri'nin” etkileri yer alır.
• ·         I. Büyük Millet Meclisi tarafından, Firariler Kanunu'nu uygulamak üzere, 11 Eylül 1920'de kurulan mahkeme “İstiklal Mahkemesi”dir.
• ·         “Vakit, Yeni Gün” Millî Mücadele taraftarı gazetelerdendir.
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·          “Birinci Dünya Savaşı yıllarında İtalya'ya, Antalya'ya ilaveten İzmir Vilayeti bırakılmıştır. Ayrıca İskenderun, Hayfa, Akra, Mersin limanlarından da serbest bir şekilde yararlanma hakkı verilmiştir.” İtalya, “St. Jean de Maurienne Antlaşması” ile bu hakları elde etmiştir.
• ·         “İran'ı işgal etmek” Osmanlı Devleti'nin Kafkas Cephesi'nde Ruslara karşı taarruz etmesinin sebeplerinden değildir. Bu sebepler arasında; “Kafkasya'yı ele geçirerek Orta Asya Türkleri ile irtibata geçmek, Kafkasya'daki petrol yataklarını denetimi altına almak, Almanların Doğu Cephesi'nde rahatlamasını sağlamak, Rusların Kafkasya'dan güneye inmesini engellemek” yer alır.
• ·         “Uşi” antlaşması ile Osmanlı Devleti, Rodos ve On İki Adayı geçici olarak İtalya'ya bırakmak mecburiyetinde kalmıştır.
• ·         “Vatan ve Hürriyet” Mustafa Kemal Paşa'nın Şam'da kurduğu gizli cemiyettir.
• ·         Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti “Sivas”ta kurulmuştur.
• ·         “Türk kökenli olma” Osmanlı Devleti'nin klâsik döneminde devlet kadrolarında görev alacaklarda aranan nitelikler arasında yer almaz. Bu nitelikler arasında; “Yabancı dil, Eğitim, Liyakat, Müslüman olma” söylenebilir.
• ·         “Matbaanın kurulması” II. Mahmut döneminin yeniliklerinden biri değildir. Bu dönem yenilikleri arasında; Yeniçeri Ocağı’nın lağvedilmesi, Divan-ı Hümayun’un kaldırılması, Kılık kıyafette yenilik yapılması, Müsadere usulünün son verilmesi” yer alır.
• ·         “Adana ve çevresinin Fransızlara verileceğine ilişkin haberler üzerine 21 Aralık 1918 tarihinde İstanbul'da, Adana, Maraş, Antep ve Tarsuslular tarafından Çukurova'daki Ermeni tehlikesine karşı kurulmuş bir cemiyettir.” Adı geçen cemiyet; “Kilikyalılar Cemiyeti”dir.
• ·         Erzurum Kongresi'nde ortaya çıkan ve Sivas Kongresi'nde şekillenen Misak-ı Millî kararları “Mebusan Meclisi'nde onaylanmasıyla” hukuki bir nitelik kazanmıştır.
• ·         “Son Osmanlı Meclis-i Mebusan'ında alınan Misak-ı Millî kararlarına göre siyasi, adli, mali gelişmeleri engelleyen sınırlamalar kabul edilmez.” Bu karar “Kapitülasyonlara” açık bir tepkidir.
• ·         “Erzurum Kongresi'nde yalnızca iç politikayı ilgilendiren ilkeler değil, bazı dış politika ilkeleri de belirlenerek ilan edilmiştir.” Erzurum Kongresi'nin bu tutumu “Meclis gibi hareket edildiğini” gösterir.
• ·         “Hürriyet ve İtilaf Fırkası” I. Dünya Savaşı öncesinde kurulan cemiyetlerden biridir.
• ·         Sivas Kongresi'nde son hâline kavuşan Heyet-i Temsiliye'nin görevi “TBMM'nin açılmasıyla” sona ermiştir.
• ·         Memleketin kurtuluşunu Amerikan mandasında gören cemiyet “Wilson Prensipleri Cemiyeti”dir
• ·         “Sivas Kongresi'nde en çok tartışılan konulardan biri "manda" sorunu olmuştur. Fakat bu istekler reddedilmiştir.” Kongrenin böyle karar almasının sebebi “Manda yönetiminin millî bağımsızlığa ters düşmesi”dir.
• ·         İtilaf Devletleri “Meclisi-i Mebusan'ı dağıtmaları” girişimleri ile millî iradeyi yok etmeyi amaçlamıştır.
• ·         Dünya Kamuoyu İtilaf Devletleri'nin 1915-1917 yılları arasında Osmanlı Devleti'ni paylaşmak için kendi aralarında gizlice yaptıkları anlaşmalardan “Rusya'da Bolşeviklerin iktidara gelmesiyle” haberdar olmuştur.
• ·         “Amasya Genelgesi'nde, Sivas'ta toplanacak millî kongreye katılacak üyelerin Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri ve belediye başkanları aracılığıyla seçilmeleri istenmiştir.” Bu isteğin amacı “Kararları halkın istekleri doğrultusunda almak”tır.
• ·         Amasya Genelgesi'nde “Milletin bağımsızlığını yine milletin azmi ve kararı kurtaracaktır." maddesinin yer alması, “Ülkedeki egemenlik anlayışının” değişeceğinin bir işaretidir.
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         II. Meşrutiyet'in (23 Temmuz 1908) ilanı ile Osmanlı Devleti’nde “Padişahın yetkilerinin kısıtlanması, Basın üzerindeki sansürün kaldırılması, Siyasi partilerin kurulmasına izin verilmesi” gelişmeleri gerçekleşmiştir.
• ·         “Orduya siyasetin girmesi, Balkanlarla ilgili yeterli istihbaratın sağlanamaması” Osmanlı Devleti’nin I.Balkan Savaşı’ndaki yenilgisinin sebepleri arasında gösterilebilir.
• ·         “Ziya Gökalp” Osmanlı Devleti’nde Batıcılık akımının önemli isimlerinden biri değildir. Bu önemli isimler arasında; “Abdullah Cevdet, Celal Nuri, Kılıçzade Hakkı, Rıza Tevfik” yer alır.
• ·         Arnavutluk “I. Balkan Savaşı” esnasında Osmanlı Devleti’ne karşı bağımsızlığını ilan etmiştir.
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         Klasik Dönem Osmanlı Devleti’nde, padişah çocukları sarayda başladıkları eğitimlerine “Paşa Sancakları” adı verilen şehirlerde devam ederek devletin sistematik yapısını öğrenirler ve ileriye dönük deneyimler kazanırlardı. “Amasya” bu şehirlerden biridir.
• ·         “Tercüman-ı Ahval adıyla ilk siyasi gazetenin çıkarılması” II. Mahmut Dönemi’nde yapılan ıslahatlardan biri değildir. Bu dönemde yapılanlar arasında; “İlk defa Avrupa’ya öğrencilerin gönderilmesi, Medreselerin dışında Batı tarzında rüştiyelerin açılması, İlk posta teşkilatının kurulması, Yurt dışına çıkışlarda pasaport uygulamasının başlatılması” yer alır.
• ·         III. Selim Dönemi’nde kurulan Batı tarzındaki ordunun adı “Nizam-ı Cedit”tir.
• ·         Balkan Savaşları sonrasında fikir akımlarından “Türkçülük” ön plana çıkmıştır.
• ·         Uşi Antlaşması “Trablusgarp Savaşı”ndan sonra imzalanmıştır.
• ·         1915-1917 yılları arasında Osmanlı Devleti’ni paylaşmaya yönelik gizli anlaşmalardan “St.Jean de Maurienne Anlaşması”nda Antalya’ya ek olarak İzmir Vilayeti de İtalyanlara bırakılmıştır.
• ·         I. Dünya Savaşı öncesi oluşan Üçlü İtilaf Grubu’nun kurulmasına “İngiltere” öncülük etmiştir.
• ·         I.Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusunun galibiyeti ile sonuçlanan ve İngilizlerin Orta Doğu projesinin aksamasına sebep olan cephe “Çanakkale”dir.
• ·         “Heyet-i Temsilî’ye sadece Doğu Anadolu’yu temsil eder.” Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde alınan ortak kararlardan biri değildir. Alınan kararlar arasında; “Kuva-yı Milliye’yi âmil, İrade-yi Milliye’yi hâkim kılmak esastır. Vatan bir bütündür, asla parçalanamaz. Manda ve himaye kabul edilemez. Azınlıklara siyasi egemenliği ve sosyal dengeyi bozacak haklar verilemez.” yer alır.
• ·         11 Eylül 1920 tarihinde kurulan İstiklal Mahkemeleri, ilk defa “TBMM’ye karşı isyanların çıkması” olayından sonra çalışmaya başlamıştır.
• ·         Rusya; Kars, Ardahan ve Batum’u “Brest-Litovsk” antlaşmasından sonra Osmanlı Devleti’ne geri vermiştir.
• ·         “Vatanın bütünlüğü ve milletin istiklali tehlikededir. İstanbul Hükûmeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir. Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.” İlkeleri kapsayan ve “Bağımsızlık Bildirisi” veya “Mukaddes İttifak” olarak da değerlendirilen kararlar “Amasya Tamimi”nde şekillendirilmiştir.
• ·         Mustafa Kemal Paşa TBMM başkanı seçildikten sonra bir önerge vererek Meclis’in yetkileri ve yeni bir hükûmetin kurulması konusundaki görüşlerini şu şekilde ifade etmiştir: “Hükûmet kurmak mecburidir. Geçici olarak bir hükûmet başkanı tanımak veya padişah vekili olarak kabul etmek mümkün değildir. Yasama ve yürütme gücü TBMM’dedir.” Bu görüşlere göre saltanatın kaldırılarak ulus egemenliğine dayalı bir devlete doğru gidişi göstermektedir.
• ·         “İttihat ve Terakki Cemiyeti” Mondros Mütarekesi’nden sonra kurulan cemiyetlerden biri değildir. Kurulan cemiyetler arasında; “Millî Kongre, Trabzon Muhafaza-ı Hukuk-ı Milliye Cemiyeti, Redd-i İlhak Cemiyeti, Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti” yer alır.
• ·         Millî iradenin Son Osmanlı Mebuslar Meclisinde “Misak-ı Millî” şeklinde belirlenmesinden sonra İtilaf Devletleri tepki olarak; “İstanbul’u işgal etmişlerdir.”
• ·         “İleri, Yeni Gün” Millî Mücadele taraftarı olarak İstanbul’da çıkarılan gazeteler arasında yer alır. 
• ·         *** *** *** *** *** *** *** *** ***
•           *** *** *** *** *** *** *** *** ***
• ·         Atatürk, “Türk milletini son yüzyıllarda geri bırakmış olan kurumları yıkarak, yerlerine milletin en yüksek uygar gereklere göre ilerlemesini sağlayacak yeni kurumlar koymuş olmaktır” demekle “İnkılap” kavramı tanımlamaktadır.
• ·         Bir devletin mevcut siyasal yapısını, iktidar düzenini ortadan kaldırmak için bu konudaki hukuk kurallarına başvurmaksızın, zor kullanarak yapılan geniş hareketin karşılığı aşağıdaki kavramlardan “İhtilal”dir.
• ·         Türk İnkılabı’nın temel amacı “Çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmak”tır.
• ·         Atatürkçü dünya görüşünün temelini “Akılcılık ve bilim” oluşturur.
• ·         Türk İnkılabı’nın aksiyon safhası “1919 – 1923” tarihleri arasında gerçekleşmiştir.
• ·         ***
• ·         “Coğrafi keşifler sonunda ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti. Bunlar soyluların topraklarını alarak büyük güç kazandılar.” Bu durumun “Sınıflar arası mücadelenin yaşanmasına, Zenginlik kaynağının değişmesine, Ulusal bilincin oluşmasına” neden olduğu savunulabilir.
• ·         “Akdeniz ticaretin merkezî durumuna geldi.” Coğrafi Keşiflerin sonuçlarından biri değildir. Bu sonuçlar arasında; “Avrupalılar yeni sömürgeler elde ettiler. Ticaret yolları değişti. Ticaretle uğraşan Burjuva sınıfı zenginleşti. Amerika’nın eski bir uygarlık merkezî olduğu görüldü.” yer alır.
• ·         “Merkezî idarenin güçlenmesi” duraklamanın iç nedenleriyle ilgili değildir. Bu nedenler arasında; “Toprak siteminin bozulması, Taşra yönetimindeki bozulma, Adalet sistemin bozulması, Ekonomik yapının bozulması” yer alır.
• ·         “Fransız İhtilali sonunda milliyetçilik prensibi siyasi bir karakter kazanarak çok uluslu devletlerin parçalanmasında etkili olmuştur.” Bu durumun sonucunda “Avrupa’da sınırların değişmesi , Bağımsızlık savaşlarının artması, Mutlakiyetçi yönetimlerin gücünün azalması” gerçekleştiği savunulabilir.
• ·         “Sanayi İnkılabı ile elle üretimden makineli üretime geçilmiştir.” “Mutlak monarşilerin güçlenmesi” bu gelişmenin sonuçlarından biri değildir. Bu sonuçlar arasında; “Uluslararası ekonomik rekabetin artması, Pazar bulma ihtiyacının artması, İşçi sınıfının önem kazanması, Ham madde gereksiniminin artması” yer alır.
• ·         ***
• ·         Osmanlı Devleti’nde İlk Türk Matbaası “Lale Devrinde” kullanılmıştır.
• ·         İlk defa yurtdışında “Daimî Elçilikler” Osmanlı padişahı “III. Selim” döneminde açılmıştır.
• ·         Ayanlarla “Sened-i İttifak” adı verilen sözleşmeyi imzalayan Osmanlı padişahı “II. Mahmut”tur.  
• ·         Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk defa sivil siyasi gazetelerin çıkmasına “Tanzimat Döneminde” dönemde izin verilmiştir.
• ·         “Islahat Fermanı” Osmanlı vatandaşlarından sadece Müslüman olmayanlara yönelik hukuki haklar getirmiştir.
• ·         ***
• ·         II. Abdülhamit Döneminde devletin resmî ideolojisi olan fikir akımı “İslamcılık”tır.
• ·         “İttihat ve Terakki Cemiyeti” II. Meşrutiyet’in ilanını sağlayan örgüttür.
• ·         Mustafa Kemal Paşa, Şam’da İstibdat yönetimine karşı “Vatan ve Hürriyet Cemiyeti” kurarak cephe almıştır.
• ·         Dönemlerden “II. Meşrutiyet Dönemi”nde Türkçülük görüşü daha etkili olmuştur.
• ·         Osmanlı Devleti’ndeki düşünce akımlarından “Batıcılık”, çağı yakalamak, yenilikleri izlemek gibi amaçlıdır.
• ·         ***
• ·         “Alses-Loren bölgesi yüzünden Alman-İngiliz anlaşmazlığı” I.Dünya Savaşı’nın nedenlerinden biri değildir. Nedenler arasında; “Ekonomik yayılma politikaları, Hızlı silahlanma ve militarizm, Hanedan çekişmeleri, Balkanlarda Rus-Avusturya anlaşmazlığı” yer alır.
• ·         Trablusgarp Savaşı’na Osmanlı Devleti’nin asker gönderememesinin sebebi “Mısır’ın İngiltere’de olması ve donanmanın çürümesi”dir.
• ·         Osmanlı Devleti “Edirne-Kırklareli”  yerlerini II. Balkan Savaşı’nda geri almıştır.
• ·         “Rusya ve İngiltere ortak Balkan politikaları” Balkan Savaşlarının sebeplerinden biri değildir. Sebepleri arasında; “Osmanlı Devleti’nin Balkanlardan atılmak istenmesi, Rusya’nın Balkanlardaki emperyalist faaliyetleri, Balkan Devletlerinin Osmanlıya karşı düşmanca politikaları, Osmanlı ordusunun güçsüz olması” yer alır.
• ·         ***
• ·         Almanya, Osmanlı Devleti ile aynı ittifakta olmasına karşın, Osmanlı Devleti’nin I.Dünya Savaşı’na girerken kapitülasyonları kaldırmasına karşı çıkmıştır. Almanya’nın bu tutumu “Elde ettiği ayrıcalıkları korumak istemesi” ile açıklanabilir.
• ·         “Osmanlı Devleti’nde iktidara sahip olma mücadelesi” Osmanlı Devleti’nin I.Dünya Savaşı’na girme sebeplerinden biri değildir. Sebepleri arasında; “Son savaşlarda bırakılan toprakların geri alınması isteği, Türk-Alman dostluğu, Almanya’nın savaştan galip çıkacağı düşüncesi, Turan İmparatorluğu kurma fikri” yer alır.
• ·         Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda İngiltere’nin Hindistan ile olan bağlantısını kesmek ve Mısır’ı ele geçirmek amacıyla açtığı cephe “Kanal Cephesi”dir. 
• ·         Coğrafi konumu nedeniyle I. Dünya Savaşı sırasında müttefiklerinden yardım alma şansı en az olan devlet “Rusya”dır.
• ·         “Osmanlı Devleti’nin ekonomik gücünden yararlanmak” I.Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın Osmanlı Devleti’nden beklentileri arasında yer almaz. Beklentileri arasında; “Halifenin nüfuzundan faydalanmak, Savaşı daha geniş alanlara yaymak, Boğazdan denetim altına almak, Ortadoğu petrollerini denetlemek” yer alır.
• ·         ***
• ·         “Mütarekeler” silahlı savaşa son veren, barış yapılıncaya kadar geçerliliğini koruyan silah bırakışma anlaşmalarıdır. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’ndan “Mondros Mütarekesi”yle ayrılmıştır.
• ·         Wilson İlkeleri, “Manda ve himaye fikrinin” Türk kamuoyunda tartışılmasında etkili olmuştur.
• ·         Mondros Mütarekesi’nin 7. maddesine dayanan İtilâf Devletleri mütarekeden hemen sonra Osmanlı topraklarını işgale başlamışlardır. İlk işgali başlatan devlet “İngiltere”dir.
• ·         Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’nı “Wilson İlkeleri’ne” güvenerek bırakmış ve mütareke imzalamıştır.
• ·         Antlaşmalardan “Brest-Litowsk Antlaşması” I. Dünya Savaşı devam ederken yapılmıştır.
• ·         ***
• ·         Batı Anadolu’daki, Yunan ilerleyişini durdurmak için faaliyet gösteren cemiyet “Redd-i İlhak Cemiyeti”dir.
• ·         Vilayat-i Sitte (Altı Vilayet)’ye şehirlerden “Trabzon” dâhil değildir. Dahil olanlar arasında; “Elazığ, Erzurum, Sivas, Bitlis” yer alır. 
• ·         “Kilikyalılar Cemiyeti” millî varlığa düşman cemiyetlerden biri değildir. Bu cemiyetler arasında; “Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası, Teali İslam Cemiyeti, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Wilson Prensipleri Cemiyeti” yer alır.
• ·         Gazetelerden “Albayrak” Erzurum’da çıkarılmaktaydı.
•           Cemiyetlerden “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” statüsü ve misyonu diğerlerinden “(Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti, Trakya Paşaeli Cemiyeti, İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti, Kilikyalılar Cemiyeti)” farklıdır.
• ·         ***
• ·         Mondros Mütarekesi’nden sonra İstanbul hükümeti hâlka karşı sorumluluklarını yerine getiremediği gibi Anadolu’nun yer yer işgal edilmesine de engel olamadı. “İtilaf devletleri arasında gizli anlaşmaların yapılması” bu durumun sonucunda ortaya çıkan bir gelişme değildir. Bu gelişmeler arasında; “Milli cemiyetlerin kurulması, Kuva-yı Milliye harekâtının doğması, Hâlkın İstanbul hükümeti ne olan güveninin azalması, Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul’a gelmesi” yer alır.
• ·         Mustafa Kemal Paşa, Mondros Mütarekesi’nden sonra 13 Kasım 1918’de İstanbul’a dönüşünde Boğaz’da İtilaf Devletleri’nin gemilerini görünce “Geldikleri gibi giderler” demiştir. Mustafa Kemal Paşa bu sözü ile “Milli Mücadelenin kaçınılmaz olduğu” vurgulamıştır.
• ·         “İttihat ve Terakki Fırkası’na mensub olması” Mustafa Kemal Paşa’nın IX. Ordu Kıtaat-ı Müfettişliğine atanmasının sebeplerinden birisi değildir. Bu sebepler arasında; “Mustafa Kemal Paşa’nın, Padişah Vahidettin’in fahri yaverliğini yapmış olması sebebiyle, padişahın ona olan güveni, Vatanperver devlet adamlarının tavsiye ve yardımları, İngiliz protestosu karşısında telaşlanan Saray ve Babıali’nin, onu bu meseleyi hâlledebilecek iradede görmeleri, Mustafa Kemal Paşa’nın şahsi hırsları ve ileri görüşlülüğü” yer alır.
• ·         “Yeni bir Türk devleti kurma”, Mondros Mütarekesi’nin uygulamaya konulmasından sonra ülkenin içine düştüğü kötü durum karşısında, düşünülen kurtuluş çarelerinden birisi değildir. Düşünülen çareler arasında;  “Amerikan mandası, İngiltere’nin koruyuculuğu, Ülke çapında kongreler toplama, Bölgesel kurtuluş yolları arama” yer alır.
• ·         Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı ve VII. Ordu’nun faaliyetlerinin sona erdirilmesi üzerine Mustafa Kemal, 13 Kasım 1918’de Harbiye Nezareti (Milli Savunma Bakanlığı) ermine verildiğinden dolayı İstanbul’a dönmüştür. Mustafa Kemal’in İstanbul’da kalmayı tercih etmeyerek Anadolu’ya geçmek istemesinin sebebi “İstanbul Hükümeti’nin teslimiyetçi tutumu”dur.
• ·         ***
• ·         IX. Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkan Mustafa Kemal'e verilen resmi görev “Doğu Karadeniz'de çıkan olayların nedenlerini araştırmak”tır.
• ·         “Amasya Tamimi”, hem Milli Mücadele’nin nedenlerini ve programını hem de başladığını gösteren bir belgedir.
• ·         Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıktığında “IX. Ordu Kıtaat-ı Müfettişliği” resmi görevi taşımaktaydı.
• ·         Amasya Genelgesi, Türk ulusuna ulusal egemenliğine kavuşması yolunda bir çağrı idi. Bu çağrının gerekçesi “Vatanın bütünlüğünün ve ulusun geleceğinin tehlikede olması”dır.
• ·         Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a çıkışı “Ulusal Kurtuluş Savaşına” bir başlangıç sayılmaktadır.
• ·         ***
• ·         Batı Anadolu’da kurulan direnme örgütlerine “Redd-i İlhak Cemiyeti” adı verilmiştir.
• ·         “Milis güçler yerine ulusal ordu kurulması”, Erzurum Kongresi’nin kararları arasında yoktur. Kararları arasında; “Doğu Anadolu illerindeki direniş hareketlerinin yönlendirilmesi, Mandacılığın reddedilmesi, Vatanın bölünmez bir bütün olduğu, Azınlıklara, siyasi ve sosyal dengeyi bozacak ayrıcalıkların verilmesine karşı çıkılması” yer alır.
• ·         “Alaşehir Kongresi” Batı Anadolu’da yapılan kongrelerden birisidir.
• ·         Erzurum Kongresi sonunda ortaya çıkan temel görüş, “Ulusal egemenliği şartsız olarak gerçekleştirmek”tir.
• ·         ***
• ·         Sivas Kongresi Kararlarının halka duyurulması için çeşitli çalışmalar yapılmıştır. “İrade-i Milliye gazetesinin çıkarılması” bu tür çalışmalardan biridir.
• ·         “Sivas Kongresi” Milli Mücadele’nin tek elden yürütülmesini sağlamıştır.
• ·         İstanbul hükümeti, Temsil Heyeti’ni resmen “Amasya Görüşmeleriyle” tanımış oldu.
• ·         Amasya Görüşmeleriyle, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, yasal bir kuruluş olarak İstanbul hükümetince tanınmıştır. Bu sonuç, ilgili cemiyete “Siyasal etkinliği artırmıştır” konusunda önemli bir imkân sağlamıştır.
• ·         ***
• ·         “Cumhuriyet idaresi”, Misak-ı Millî kararlarında konu edilmemiştir. Edilen konular arasında; “Vatanın bütünlüğü, Batı Trakya, Azınlık hakları, Borçlar” yer alır.
• ·         Sivas Kongresi’nden sonra oluşturulan Heyet-i Temsiliye’nin görevi “TBMM’nin açılışından sonra” sona ermiştir.
• ·         Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’un işgali haberleri üzerine hemen bütün Kolordu Komutanlarına çektiği telgraflarda, bu andan itibaren Heyet-i Temsiliye’nin Anadolu’da müracaat edilecek tek idarî mercii olduğunu vurgulamıştır. 16 ve 17 Mart 1920 tarihli telgraflarla alınacak tedbirleri kolordulara ve valilere bildirdi. “İstanbul hükümetiyle irtibatın koparılmayacaktır.” Bu telgraflarda ifade edilen emirlerde yoktur. İfade edilen emirler arasında; “İstanbul ile görüşme kesilecektir. Hristiyan halka dokunulmayacaktır. Olumsuz propagandalar önlenecektir. Askeri ve sivil makamlar işbirliği yaparak çalışacaklardır.” yer alır.
• ·         “27 Aralık 1919-Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’ya gelişi” ve diğer tarihler ile olaylar arasında; “16 Mart 1920-İstanbul’un resmen işgali, 20- 22 Ekim 1919-Amasya Görüşmeleri, 28 Ocak 1920-Misak-ı Millî’nin kabul edilmesi, 04- 11 Eylül 1919-Sivas Kongresi” yer alır.
• ·         ***
• ·         İlk TBMM’de 24 Nisan 1920 tarihinde alınan karara göre, kesin zafere ulaşıp İstanbul kurtarıldıktan sonra, padişahın durumu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce çıkarılacak kanunla belirlenecekti. İlk TBMM’nin aldığı bu kararla “Meclisin üstünlüğü” vurgulanmıştır.
• ·         “Menemen”, İstiklal Savaşı’nda çıkan ayaklanmalardan biri değildir. Çıkan ayaklanmalar arasında; “Delibaş Mehmet, Çopur Musa, Şeyh Eşref, Milli Aşiret” yer alır.
• ·         “Meclis Hükümeti sisteminin benimsenmesi”nin, TBMM’nin varlığına yönelik tehditleri önleme amacı yoktur. Önleme amaçları arasında; “Düzenli ordunun oluşturulması, Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılması, Ayaklanmaların bastırılması, İstiklal Mahkemeleri’nin kurulması” yer alır.
• ·         “Başbakan Cumhurbaşkanı tarafından atanır.” I. TBMM’nin özellikleri arasında yer almaz. Özellikleri arasında; “Meclis Başkanı Vekiller Heyeti’nin de tabii başkanıdır. Kurucu meclistir. Kuvvetler Birliği esası vardır. TBMM’nin üstünde bir kuvvet yoktur.” yer alır.
• ·         Sevr Antlaşması’nın taslağı “San Remo Konferansı’nda” hazırlanmıştır.
•        *********